FIFA U-20 Jahon chempionati – FIFA aʼzolarining erkaklar terma jamoalari oʻrtasida 20 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasida ikki yilda bir marta oʻtkaziladigan futbol boʻyicha jahon chempionati. Musobaqa 1977-yilda Tunis mezbonligi ostida ilk turnir oʻtkazilgan[1]. Musobaqa 2005-yilgacha FIFA yoshlar oʻrtasidagi jahon chempionati turniri nomi ostida, har ikki yilda bir marta oʻtkazib kelingan. 2007-yildan turnir nomi hozirgi shakliga oʻzgartirilgan. FIFA vakillari ushbu musobaqani „kelajak yulduzlari turniri“ deb hisoblaydi[2]. Ushbu turnirda Diego Maradona, Lionel Messi va Paul Pogba turnirning eng yaxshi oʻyinchisi sovrinining gʻoliblari boʻlgan, Erling Haaland esa 2019-yilgi turnirda toʻpurar boʻlgan. Musobaqaning amaldagi gʻolibi, 2023-yilArgentinada oʻtgan turnirda ilk bor chempionlik unvonini qoʻlga kiritgan Urugvay yoshlar terma jamoasi hisoblanadi.
Tarixi
Yigirma uch marotaba oʻtkazilgan turnirda oʻn ikkil mamlakat chempionlik unvonini qoʻlga kiritgan. Argentinaning 20 yoshgacha boʻlgan terma jamoasi oltita chempionlik unvonini qoʻlga kiritgan eng muvaffaqiyatli jamoa boʻlsa, beshta chempionlik unvoniga ega Braziliya U20 jamoasi turnirda gʻolib boʻlish boʻyicha ikkinchi oʻrinda turadi. Portugaliya U20 va Serbiya U20 jamoalari ikkita chempionlikni qoʻlga kiritgan (Serbiya dastlabki gʻoliblikni Yugoslaviya U20 terma jamoasi sifatida gʻalaba qozongan), Gana U20, Germaniya U20, Ispaniya U20, Fransiya U20, Angliya U20, Ukraina U20 va Rossiya U20 (SSSR U20 kabi) gʻalaba qozongan.
Ayollar jamoalari oʻrtasidagi shu yosh toifasidagi turnir, FIFA U-20 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati 2002-yilda „FIFA U-19 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati“ nomi ostida boshlangan. 2006-yilgi FIFA U-20 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionatidan boshlab ayollar musobaqasi uchun yosh chegarasi 20 yoshga oʻzgartirilgan. Turnir 2007-yilda „Jahon kubogi“ deb oʻzgartirilgan. Navbatdagi turnir 2025-yilda Chilida boʻlib oʻtishi rejalashtirilgan.
Saralash bosqichi
Final turnirida 24 ta terma jamoa ishtirok etadi. 23 mamlakat, jumladan amaldagi chempion ham oltita sarlash turniridan oʻtishi kerak. Mezbon mamlakat avtomatik ravishda saralanadi.
1 = Yugoslaviyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi
2 = Sovet Ittifoqini ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi
3 = Gʻarbiy Germaniyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi
Kontinental zonalar boʻyicha chiqishlar (2019-yil holatiga)
Har bir mamlakat uchun eng yaxshi natijalar xaritasi
OFC (Okeaniya)dan tashqari barcha qitʼa konfederatsiyalari musobaqaning final uchrashuvida maydonga tushishdi. Bugungi kunga kelib, KONMEBOL (Janubiy Amerika) oʻn bir chempionlik bilan peshqadamlik qilmoqda, uchinchi oʻrinda UEFA (Yevropa) oʻnta va CAF (Afrika) bitta chempionlik unvoniga ega. OFK (Osiyo) va KONKAKAF (Shimoliy Amerika, Markaziy Amerika, Karib havzasi) jamoalari toʻrt marta turnir finaliga chiqishgan, biroq UEFAning kuchli tomonlari tomonidan magʻlubiyatga uchragan. Hozirda OFC aʼzolaridan hech biri yarim finalga chiqmagan; Avstraliya 1991 va 1993-yillarda OFC aʼzosi sifatida yarim finalga chiqdi va har ikki holatda ham toʻrtinchi oʻrinni egalladi, mamlakat 2006-yilda OFKga qoʻshildi.
10 ta chempionlik: Portugaliya (2), Serbiya1 (2), Angliya (1), Fransiya (1), Gʻarbiy Germaniya (1), Ispaniya (1), Ukraina (1), SSSR (1)
7 marta: Ispaniya (2), Chexiya (1), Gʻarbiy Germaniya (1), Portugaliya (1), SSSR (1), Italiya (1)
10 marta: Angliya (1), Sharqiy Germaniya (1), Vengriya (1), Irlandiya (1), Italiya (1), Polsha (1), Portugaliya (1), Ruminiya (1), SSSR (1), Isroil (1)
7 marta: Avstriya (1), Angliya (1), Fransiya (1), Italiya (1), Polsha (1), Ispaniya (1), SSSR (1)
