I

I
Alfabét Latin dasar

Kaca ieu boga artikel ngeunaan hurup I dina alfabét Latin. Pikeun pamakéan séjénna, tempo I (disambiguasi).

Wiktionary logo

Baca ogé pedaran Wikikamus ngeunaan kecap

I

Hurup I atawa i nyaéta hurup ke-9 dina alfabét Latin. Dina basa Inggris hurup ieu dibaca [aɪ]. I mangrupa lambang angka 1 (hiji) dina angka Romawi.

Sajarah

Hiéroglif Mesir
"lengan" →

Proto-Semitik
yad →

Fénisia
yodh →

Yunani Kuna
iota →

Étruska
I →

Latin Modérn
I

Dina rungkun basa Semit, hurup Yôdh meureun asalna ti hiji piktogram pikeun "lengan" sarta "leungeun", asalna ti hiéroglif sarupa anu mawa peunteun konsonan desis hulu kerongkongan bersuara (/ʕ/) dina basa Mesir, tapi dipindahkeun ka /j/ (kawas y dina kecap "ya") ku jalma-jalma Semit, alatan kecap Semit pikeun "lengan" dimimitian jeung sada éta. Hurup ieu ogé kaci dipaké pikeun sada vokal /i/, utamana dina kecap deungeun.

Urang Yunani narima hiji wangun yodh Fénisia ieu minangka hurup iota (Ι, ι) maranéhanana pikeun sada vokal /i/, kitu ogé dina alfabét Italik Kuna. Dina basa Latin (kawas dina basa Yunani Modérn), hurup ieu ogé dipaké pikeun sada konsonan /j/. Hurup J modérn mulanya mangrupa wangun variasi pikeun hurup ieu, sarta duanana bisa dipaké gunta-ganti pikeun vokal sarta konsonan, ku kituna pamustunganana dibédakeun dina abad ka-16.

Pamakéan

Dina sagala rupa basa, hurup I biasana melambangkan vokal hareup katutup takbulat (/i/). Dina mulanya dipaké pikeun sada konsonan hampiran wiati-wiati (simbol IPA: [j]; contona éjahan Latin Kuna pikeun Yésus: Iesus atawa Iesvs, alatan tiheula hurup J sarta U tacan tercipta), tapi saterusna sada /j/ dilambangkan ku hurup J sarta Y.

Dina basa Inggris modérn, I melambangkan sagala rupa sada béda, utamana diftong "panjang" /aɪ/ anu ngembang ti /iː/ basa Inggris Pertengahan sanggeus Peralihan Vokal Gegedéan dina abad ka-15, sarta ogé vokal "pondok" kabuka /ɪ/ kawas dina kecap bill. Titik dina luhur 'i' leutik kadangkala digeroan tittle.

Dina alfabét Turki, I bertitik sarta tanpa titik dianggap minangka hurup anu béda sarta duanana miboga wangun hurup badag (I, İ) sarta leutik (ı, i).

Sawatara jenis hurup Jerman kawas fraktur atawa schwabacher, anu teu terpakai deui saprak ahir Perang Dunya II, henteu ngabédakeun teuing wangun hurup badag I sarta J. Sipat anu sarua, hiji 'J' kalayan sérif di luhurna ngawangun tilda, kadangkala dipaké pikeun duanana, tapi hurup leutik i sarta j masih dibédakeun.

Hurup I dipaké ogé dina élmu pasti. I mangrupa simbol kimia pikeun Yodium (Iodium). Dina fisika, I nyaéta simbol arus listrik.