|
17. maj/svibanj (17. 5.) je 137. dan godine po gregorijanskom kalendaru (138. u prijestupnoj godini).
Do kraja godine ima još 228 dana.
Događaji
- 1102. — Prvi ugarski kralj iz dinastije Arpadovića krunisan u Biogradu za kralja Hrvatske i Dalmacije.
- 1814. — Norveška proglasila nezavisnost od Švedske i usvojila novi ustav.
- 1861. — Thomas Cook organizovao prvi turistički „paket aranžman“ u svetu, šestodnevno putovanje iz Londona u Pariz.
- 1903. — U Španiji nacionalizovana imovina crkve i ukinute su crkvene škole.
- 1939. — Švedska, Norveška i Finska odbile su Hitlerov predlog da potpišu pakt o nenapadanju. Pakt su potpisale Danska, Estonija i Litvanija.
- 1940. — Drugi svetski rat: Trupe nacističke Nemačke ušle su u Brisel.
- 1946. — Premijer Rumunije u vreme Drugog svetskog rata Mitri Antonesku osuđen na smrt i streljan zbog saradnje s nemačkim nacistima.
- 1949. — Velika Britanija priznala nezavisnost Republike Irske i potvrdila pripadnost Severne Irske Ujedinjenom Kraljevstvu.
- 1954. — Vrhovni sud SAD osporio propis iz 1896. da obrazovanje treba da bude „odvojeno ali jednako“, čime je formalno odbačena rasna segregacija u državnom školskom sistemu.
- 1965. — Prvi put prenet TV program u boji iz Velike Britanije u SAD. To je bio prenos emisije američke TV mreže NBC „Novi pogled na staru Englesku“ preko američkog komercijalnog telekomunikacionog satelita „Erli Bird“.
- 1966. — Osnovana Matematička gimnazija u Beogradu.
- 1973. — Specijalni komitet američkog Senata počeo istragu o aferi Votergejt u kojoj su pristalice republikanske stranke bile optužene da su pred predsedničke izbore 1972. radi špijunaže provalile u sedište Demokratske stranke. Administracija tadašnjeg predsednika SAD Ričarda Niksona optužena je da ometa istragu, pa je pokrenut postupak za opoziv predsednika.
- 1974. — U tri eksplozije automobila-bombi u centru Dablina 32 osobe su poginule, a više stotina je ranjeno.
- 1987. — Irački ratni avion „F-I Miraž“ ispalio je dve „egzoset“ rakete na američki vojni brod „USS Stark“ koji je patrolirao Zalivom. Poginulo je 37, a ranjena su 62 mornara.
- 1997. — Laurent-Désiré Kabila je sa svojim trupama ušao u Kinšasu, preuzeo vlast u Zairu i promenio naziv države u Demokratska Republika Kongo.
- 1998. — Pripadnici separatističkog pokreta „Tamilskih tigrova“ ubili su Sarodžinija Jogesvarana, gradonačelnika Džafne, grada na severu Šri Lanke.
- 1999. — Izbore u Izraelu dobio vođa Laburističke partije Ehud Barak, čime je okončana trogodišnja vladavina premijera Benjamina Netanjahua, lidera desničarskog Likuda.
- 2000. —.
- Vlada Srbije preuzela beogradski radio i televiziju „Studio B“ upadom policije u redakcije.
- U Indoneziji održano prvo suđenje za kršenje ljudskih prava. U tom procesu dvadesetčetvoro vojnika i civila optuženo je za ubistvo desetina seljaka u masakru u provinciji Aseh 1999.
- 2001. — Svih 30 putnika, uključujući i iranskog ministra saobraćaja Rahmana Dadmana i zamenike ministara iz njegove delegacije poginulo je kada se na severu Irana srušio ruski avion Jak-40.
- 2002. — Srbijanske vlasti izručile bh. vlastima Aliju Delimustafića, bivšeg ministra unutrašnjih poslova BiH. Kantonalni sud u Sarajevu 19. februara 2003. osudio ga je na četiri godine zatvora zbog planiranja i organizovanja otmice Kasima Bjelavca u Münchenu 1996. godine.
- 2003. — U najvećoj poplavi u poslednjih 50 godina, koja je posle velikih kiša zadesila Šri Lanku, poginulo je oko 250 ljudi, oko 55.000 kuća je potpuno uništeno, a neka sela su zbrisana sa lica zemlje. Procenjeno je da je oko 150.000 ljudi ostalo bez krova nad glavom.
- 2014. — Zbog obimnih kiša koje su padale tri dana iz korita su se izlile skoro sve bh. rijeke. Poplavljeni su Orašje, Šamac, Odžak, Brčko, Maglaj, Doboj, Derventa, Tuzla, Prijedor, Travnik, Janja, Bijeljina, Zenica, Živinice, Vareš, Zavidovići, Ključ, Banja Luka, Čelinac i mnoga druga mjesta i naselja. Smrtno su nastradale 23 osobe, a na hiljade su evakuisane iz svojih domova. U većini mjesta je proglašeno stanje prirodne nesreće. Štete su procijenjene na nekoliko milijardi KM.
.
Rođenja
- 1749. — Edward Jenner, engleski liječnik.
- 1864. — Ante Trumbić, hrvatski političar poznat kao jedan od vodećih zagovornika stvaranja i osnivač jugoslavenske države († 1938.).
- 1866. — Eric Satie, francuski skladatelj i pijanist.
- 1898. — Ante Cettineo, hrvatski književnik († 1956.).
- 1900. — Ruhollah Khomeini, iranski političar i ajatolah.
- 1904. — Jean Gabin, je glumac kojeg Francuska i dalje slavi kao svog najvećeg glumca 20. vijeka. († 1976.).
- 1906. — Zinka Kunc, hrvatska pevačica. . († 1989)
- 1911. — Morin O'Saliven, američka glumica irskog porekla, poznata po ulozi Jane u filmovima o Tarzanu († 1998.).
- 1929. — Branko Zebec, hrvatski nogometaš i trener. († 1988)
- 1936. — Dennis Hopper, američki glumac († 2010.).
- 1950. — Janez Drnovšek, slovenski političar i državnik († 2008.).
- 1951. — Ivan Katalinić, hrvatski nogometni trener i bivši reprezentativni vratar Jugoslavije koji je nastupao za Hajduk i engleski Southampton.
- 1955. — Bill Paxton, američki filmski glumac i režiser. († 2017)
- 1956. — Bob Saget, glumac († 2022)
- 1961. — Enya, irska kantautorica.
- 1970. — Nebojša Dugalić, srpski glumac.
- 1971. — Máxima, supruga nizozemskog princa-nasljednika Willem-Alexandera.
- 1974. — Damiano Tommasi, talijanski nogometaš.
- 1975. — Marcelinho Paraíba, brazilski nogometaš.
- 1980. — Davor Džalto, umetnik, teoretičar i istoričar umetnosti.
- 1982. — Tony Parker, francuski košarkaški reprezentativac.
- 1983. — Danko Lazović, srpski nogometaš.
- 1991. — Johanna Konta, britansko-australijaska teniserka.
- 1992. — Srećko Lisinac, srpski odbojkaš.
- 1996. — Vukašin Jovanović, srpski nogometaš.
.
Smrti
- 290.—Sima Yan (Jin Wudi), prvi car kineske dinastije Jin (* 236).
- 1395. — Kraljević Marko, najstariji sin i naslednik kralja Vukašina. .
- 1510. — Sandro Botičeli, italijanski slikar. .
- 1838. — Charles Maurice de Talleyrand-Périgord, francuski sveštenik i političar. (* 1754).
- 1870. — Radhanath Sikdar, indijski matematičar (* 1813.).
- 1917. — Radomir Putnik, srpski vojvoda. (* 1847)..
- 1982. — Jovan Marinović, pravnik, publicista, crnogorski i jugoslovenski revolucionar (*1908).
- 1984. — Valerij Voronjin, bivši ruski i sovjetski nogometaš (* 1939).
- 1992. — Želimir Vidović - Keli, bosanski nogometaš (* 1953.).
- 2002. — László Kubala, slovački, mađarski i španjolski nogometaš (* 1927.).
- 2005. — Frank Gorshin, američki glumac i veliki imitator (* 1933.).
- 2006. — Cy Feuer, američki skladatelj, glazbenik i hollywoodski producent (* 1911.).
- 2013. — Jorge Rafael Videla, vojni diktator u Argentini od 29. ožujka 1976. do 29. ožujka 1981. godine (* 1925.).
- 2017. — Zvonko Špišić, jugoslavenski i hrvatski skladatelj, interpretator šansone, tekstopisac, aranžer i likovni umjetnik (* 1937.).
- 2017. — Chris Cornell, frontmen "Soundgardena" (* 1964.).
.
Blagdani/Praznici
.
- Međunarodni dan borbe protiv homofobije (SZO 1990. skinula homoseksualnost sa spiska mentalnih bolesti).
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar
Information related to 17. 5. |
