|
Irena Wiley
Irena Wiley z dom Baruch, właśc. Irena Monique Baruch Wiley (ur. 6 października 1906[1] w Łodzi[2][3], zm. 26 kwietnia 1972[1][4] w Waszyngtonie[4]) – polsko-amerykańska malarka i rzeźbiarka[2] pochodzenia żydowskiego. ŻyciorysWiley pochodziła z Łodzi[5]. Wywodziła się z zamożnej żydowskiej rodziny, zajmującej się hurtowym handlem herbatą[6]. Była absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1925–1933[7]), w okresie mieszkania w Polsce, była zaprzyjaźniona ze Skamandrytami[2]. W późniejszym okresie ukończyła Slade School of Fine Art w Londynie na Uniwersytecie Sztuki Stosowanej w Wiedniu[8]. Po ślubie z Johnem Cooperem Wileyem (1934) – ówczesnym pierwszym sekretarzem, a następnie radcą Ambasady Stanów Zjednoczonych w Warszawie, podróżowała po całym świecie, w zależności od miejsca pracy męża. Kolejno mieszkała w Moskwie (1934–1936), Bruskeli (1936–1937), Wiedniu (1937–1938), Rydze (1938–1940), z której w 1940 wraz z mężem przedostała się przez Syberię i Chiny do Stanów Zjednoczonych. W latach 1941–1944 małżeństwo mieszkało w Waszyngtonie, gdzie Wiley prowadziła terapię poprzez sztukę dla żołnierzy, m.in. w ośrodku rehabilitacyjnym Forest Glen w Walter Reed General Hospital[7]. W latach 1944–1947 wraz z mężem przebywała w Bogocie, następnie w Lizbonie (1947–1948), Teheranie (1948–1951) i Panamie (1951–1953). W 1954 zamieszkali na stałe w Waszyngtonie. W latach 1968–1970 podróżowała po Wietnamie i Japonii (Okinawa), a także odbyła podróże na Hawaje i Guam[7]. TwórczośćZe względu na małżeństwo z dyplomatą, miała możliwość portretowania postaci związanych z polityką i wojskiem. Podczas podróży po wyspach Pacyfiku i Wietnamie tworzyła portrety rannych i chorych żołnierzy, szkicowane węglem[7][9], które ci wysyłali swoim rodzinom[10]. Wiele jej prac dotyczyło tematyki religijnej, była m.in. autorką drewnianego ołtarzu przedstawiającego anioła unoszącego się nad Teresą z Lisieux, znajdującego się w zbiorach Muzeum Watykańskiego. Modelem twarzy anioła był John F. Kennedy, który w 1939 roku odwiedził Wileyów w Rydze[9][8]. W 1944 stworzyła portret Franklina D. Roosvelta, który znajduje się w prezydenckiej bibliotece Franklin D. Roosevelt Presidential Library w Hyde Park[11][12]. Jest również autorką portretów: ostatniego szacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego i jego siostry Aszraf Pahlawi, premiera Maleka Mansura, Otto von Habsburga, Teilharda de Chardina, pisarki Edith Hamilton[8], Jacquesa Maritaina[13]; znanych mieszkańców Waszyngtonu, takich jak: John Walker – dyrektor i pierwszy kurator National Gallery of Art, dziennikarka Kay Halle i sędzia Sądu Najwyższego William O. Douglas[8]; oraz Polki, takie jak: Mira Zimińska-Sygietyńska i Wanda Landowska[13]. Jest autorką autobiografii Around the Globe in 20 Years wydanej w 1962 w Nowym Jorku[4][14], w 2013 roku przetłumaczonej na język estoński i wydanej w Estonii[15]. W 2009 został wydany katalog wystawy prac Wiley pt. Irena Baruch Wiley An Artist at Large in the Diplomatic World by Gold Leaf Studios, opracowany przez Gold Leaf Studios[16]. Życie prywatneByła córką Lucyny Baruch. Jej siostrzeńcem był korespondent „New York Times” – Tad Szulc[4][9]. Była żoną amerykańskiego dyplomaty Johna Coopera Wiley'a[4] (1893–1967)[2]. Od 1939 posiadała obywatelstwo amerykańskie[7]. Dokonała konwersji z judaizmu na katolicyzm[9]. Zmarła w szpitalu Georgetown University w Waszyngtonie[4]. Została pochowana na cmentarzu Crown Hill w Indianapolis[1]. Wystawy
Publikacje
UpamiętnieniePoeta Jan Lechoń poświęcił Irenie Wiley 2 wiersze: Męczennicy (pierwodruk „Tygodnik Polski”, 1944) oraz Sąd ostateczny z cyklu Marmur i róża (pierwodruk „Wiadomości” 1951)[18]. Przypisy
Linki zewnętrzne
Information related to Irena Wiley |
Portal di Ensiklopedia Dunia
