Mae Nation.Cymru yn wasanaeth newyddion o Gymru a sefydlwyd yn 2017.^[1]

Sefydlwyd y wefan gan ddarlithydd newyddiaduraeth ym Mhrifysgol Bangor, Ifan Morgan Jones, mewn ymateb i ddirywiad sector cyfryngau masnachol Cymru, yn enwedig yn dilyn toriadau mewn gorsafoedd a redir gan Global Media Group a Nation Radio,^[2] yn ogystal â beirniadaethau am wasanaeth BBC Cymru.^[3] Cyhoeddodd y wefan ei herthygl gyntaf ar 26 Mai 2017.^[4]

Roedd Jones gynt yn olygydd y wefan newyddion Golwg360, yn ogystal â bod yn aelod o Dasglu Newyddion a Gwybodaeth Ddigidol Cynulliad Cymru yn 2017 a fe rhoddodd dystiolaeth i Bwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu y Cynulliad.^[5]

Nod y wefan yw cau "diffyg democrataidd" Cymru mewn gwasanaethau newyddion, gan ei fod yn un o'r ychydig wasanaethau newyddion Saesneg sy'n delio â Chymru yn unig. Ar hyn o bryd dim ond Golwg360 a S4C sy'n gwasanaethu siaradwyr Cymraeg ar hyn o bryd ("pregethu i'r rhai sydd wedi'u trosi - y dosbarth canol Cymraeg ei iaith" yn ôl Jones),^[1] tra bod darllenwyr Saesneg yn cael eu "tan-werthu" gan y BBC (pencadlys yn Llundain) a'r Western Mail (sydd ond yn rhedeg fel papur dyddiol lled-genedlaethol).

Cyfeiriodd ymchwilydd Ysgol Economeg Llundain, Samuel Parry, at y wefan pan wnaethant briodoli'r "maen tramgwydd mawr i Annibyniaeth Cymru" i absenoldeb cyfryngau brodorol yn y wlad. Wrth ysgrifennu ar gyfer blog LSE BREXIT, mae Parry yn dyfynnu sefydlu Nation.Cymru a gwasanaeth tebyg Desolation Radio fel un sy'n ceisio gwella'r sefyllfa honno.^[6]

Yn gynnar yn 2017, sefydlodd y gwasanaeth rownd o gyllido torfol ar GoFundMe, gan sicrhau £5305 mewn rhoddion.^[6]

Mae'r wefan yn nodi ei bod yn anwleidyddol ac na fydd yn cefnogi unrhyw ymgeisydd penodol. Fodd bynnag, mae'n gwrthod "gwleidyddiaeth wenwynig yr asgell dde eithafol".^[4]

Ymhlith cefnogwyr y gwasanaeth mae ymgeisydd seneddol Plaid Cymru yn y DU, Mark Hooper, sy'n dweud ei fod yn gyfle i ddarparu "newyddion Cymru i ddarllenwyr Cymru".^[7]

Yn 2019 derbyniodd arian gan Gyngor Llyfrau Cymru, sy'n cefnogi cyhoeddiadau tebyg fel Poetry Wales, Click on Wales a The Welsh Agenda gan yr IWA, y New Welsh Review, Planet, a'r Wales Arts Review .^[8]

• Y cyfryngau yng Nghymru
• Gwleidyddiaeth Cymru