|
Kantoria (staw)
Kantoria – zbiornik wodny znajdujący się w tarnowskiej dzielnicy Piaskówka, powstały w wyniku zatopienia wyrobisk gliny. EtymologiaNazwa zbiornika wodnego wywodzi się od nazwy ulicy Kantoria (do początku 1930, od 27 stycznia 1930 – Legionów, od 31 stycznia 1950 – Stalingradzka, i ponownie po 1990 – Legionów[1], początkowy jej fragment, rozpoczynający się na Starym Mieście przy ulicy Wałowej nosił nazwę ulica Pocztowa[2]). W XVIII wieku była to droga polna przechodząca przez folwark kanonika Józefa Krolińskiego[1], kantora tarnowskiej katedry[3][4]. LokalizacjaStaw Kantoria leży w dzielnicy Piaskówka, w okolicy Parku Strzeleckiego oraz tarnowskiego parku wodnego[3][5]. Od północy graniczy z rowem odwadniającym zwanym Rowem od Strzelnicy oraz ogródkami działkowymi im. Kopernika[5]. Od wschodu, południa i zachodu zbiornik otoczony jest wysokimi na 8–11 m skarpami powstałymi wskutek wybrania materiału dla cegielni[6]. Na zachód od stawu biegnie ulica Józefa Piłsudskiego[5]. CharakterystykaKantoria jest bezodpływowym zbiornikiem antropogenicznym o powierzchni 2,12 ha[3][6][4], którego głębokość przekracza 15 metrów[7]. Jego brzegi są gęsto porośnięte trzciną. Staw powstał na terenie byłej kopalni gliny, w której eksploatowano iły mioceńskie do produkcji ceramiki czerwonej w cegielni Kantoria[6]. W akwenie nie ma warunków do uprawiania sportów wodnych, ponieważ wraz z wyrobiskiem zalane zostały pozostałości elementów dawnej kopalni[6][4]. Staw Kantoria jest dzierżawiony Polskiemu Związkowi Wędkarskiemu[3][6]. W stawie występują ryby, dominującymi gatunkami są płoć, karp, karaś, leszcz, lin, amur, sum, szczupak oraz węgorz[6][7]. Okolice stawu uznawane są za tereny zieleni miejskiej o dużych walorach krajobrazowych i przyrodniczych[3]. HistoriaW latach 1902–1906, na obszarze 24 morgów, w okolicy obecnie istniejącego stawu, powstała cegielnia, zbudowana z inicjatywy Emila Brocha i Arnolda Lewenheima[8]. Fabryka miała własne wyrobisko surowca[3]. Wytwarzano w niej cegły, dachówki, sączki drenarskie oraz piece kaflowe[3][4]. Z biegiem lat zmieniali się jego właściciele, chociaż przylgnęła doń nazwa „Kantorya/Kantoria”[8]. Zakład zaczął wykorzystywać maszynę parową o mocy 60 HP i zatrudniał około 100 osób[9]. Był nowoczesny jak na swoje czasy: zatrudnienie rosło, miał m.in. własną bocznicę kolejową odchodzącą od linii kolejowej z Tarnowa do Szczucina[3][4]. W latach 60. XX wieku potwierdzono istnienie złoża gliny znajdującego się na powierzchni ok. 14 ha, przewidując perspektywę 70-letniego wydobycia[6]. Pod koniec XX w. kopalnia zaprzestała działalności, a złoże z dniem 31 grudnia 1997 roku, mimo jego niewyeksploatowania, zostało wykreślone z ewidencji zasobów Ministerstwa Środowiska[3][4]. W wyniku zarzucenia odwadniania, wyrobisko wypełniło się wodą pochodzącą z dopływów wód podziemnych oraz opadów atmosferycznych[3][6][4]. W 2019 roku tereny leżące przy ulicy Piłsudskiego, po zachodniej stronie zbiornika[5], zagospodarowano, tworząc tam strefę wypoczynku i rekreacji[10][11]. Galeria
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
