Anna Porfirogenetka

księżna ruska
Okres	od 988 lub 989 do 1011
Jako żona	Włodzimierza Wielkiego
Dane biograficzne
Dynastia	macedońska
Data urodzenia	13 marca 963
Data śmierci	1011
Ojciec	Roman II
Matka	Teofano
Mąż	Włodzimierz I Wielki

Anna Porfirogenetka (gr. Άννα; ur. 13 marca 963, zm. 1011) – księżna ruska, żona Włodzimierza Wielkiego. Pochodziła z dynastii macedońskiej, panującej w Bizancjum. Była córką cesarza Romana II i jego drugiej żony – Teofano.

Anna była jedyną siostrą cesarzy Bazylego II Bułgarobójcy i Konstantyna VIII. Urodziła się dwa dni przed śmiercią swego ojca – cesarza Romana II. Kronikarz Jan Skylitzes odnotował dokładną datę jej urodzin – 13 marca 963 roku. Według relacji Skylitzesa dwudziestoczteroletni ojciec Anny zmarł od wyczerpania organizmu na skutek rozpustnego trybu życia. Prawdopodobnie jednak został otruty. W tym samym roku cesarzem został dowódca armii bizantyjskiej – Nicefor II Fokas, który poślubił wdowę po Romanie II – Teofano.

Dziad Anny – cesarz Konstantyn VII Porfirogeneta – w 949 roku napisał dla swojego syna traktat O zarządzaniu państwem, w którym wyraził swój stosunek do zawierania mariaży politycznych pomiędzy władcami Bizancjum a władcami ludów północnych, w tym z Rusinami:

Wyjątek Konstantyn VII Porfirogeneta uczynił dla dynastii, panujących w Europie Zachodniej. Mimo że w Bizancjum przywiązywano dużą wagę do rangi rodziny cesarskiej, okoliczności polityczne wymagały zawierania sojuszy z sąsiednimi ludami poprzez małżeństwa. Nicefor II Fokas – planował małżeństwa swoich pasierbów – Bazylego i Konstantego – z bułgarskimi księżniczkami. Przewrót, w którym brała udział cesarzowa Teofano, zniweczył te plany. Cesarz został zamordowany, a na tronie bizantyjskim zasiadł siostrzeniec Nicefora II i kochanek Teofano – Jan I Tzimiskes^[2]. Po śmierci Jana I w 976 roku władzę w cesarswie objęli bracia Bazyli i Konstanty, a ich siostra – zrodzona w purpurze Anna dojrzała do zamążpójścia.

Po zajęciu w 988 roku przez Rusinów greckiego miasta Korsuń na Krymie, Anna została obiecana za żonę Włodzimierzowi Wielkiemu przez swojego brata – cesarza Bazylego II. Był to jeden z warunków umowy o pomocy militarnej dla Bizancjum ze strony Rusi Kijowskiej^[3].

W 988 lub 989 roku Anna poślubiła Włodzimierza Wielkiego. Kwestią sporną jest potomstwo Anny. Starsza literatura przyjmowała, że zmarła bezpotomnie. Obecnie to stanowisko ulega pewnej modyfikacji. Według jednej z hipotez miała dwóch synów: Borysa Świętego, księcia rostowskiego, i Gleba Świętego, księcia muromskiego, oraz córkę Teofano, żonę Ostomira, posadnika Nowogrodu^[4]. Niektórzy badacze przypuszczają, że córką Anny była Dobroniega Maria, ale większą popularnością cieszy się stanowisko, że Dobroniega Maria pochodziła z ostatniego małżeństwa Włodzimierza.

Anna zmarła w 1011 roku^[5].

• Anna Porfirogenetka na stronie Foundation for Medieval Genealogy
• GeorgijeG. Ostrogorski GeorgijeG., Dzieje Bizancjum, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, ISBN 978-83-01-15268-0, OCLC 233507798 . Brak numerów stron w książce
• Najstarsza kronika kijowska. Powieść minionych lat, Wrocław 2005. ISBN 83-7316-258-5.
• Константин Багрянородный, О народах, соседствующих с турками, w: Об управлении империей.