Adriana Basile

Imię i nazwisko	Adriana Basile zam. Baroni
Pseudonim	La bell’ Adriana
Data i miejsce urodzenia	ok. 1580 Neapol
Pochodzenie	włoskie
Data i miejsce śmierci	po 1640 Rzym
Typ głosu	kontralt
Gatunki	muzyka poważna, muzyka barokowa
Zawód	śpiewaczka, instrumentalistka
Multimedia w Wikimedia Commons

Adriana Basile zam. Baroni, także Andreana, zwana La bell’ Adriana (ur. ok. 1580 w okolicach Neapolu, zm. po 1640 prawdop. w Rzymie)^[1][a] – włoska śpiewaczka (kontralt) i instrumentalistka działająca w okresie baroku.

Urodziła się prawdopodobnie w Posillipo^[2]  (współcześnie dzielnica Neapolu), w rodzinie z korzeniami artystycznymi. Przez 10 lat (1610–1617 i 1620–1623) związana była z dworem rodziny Gonzagów w Mantui, początkowo Vincenza, a później Ferdynanda^[1]. Jej rodzeństwo również pracowało dla dworu – dwaj bracia: poeta Giambattista i kompozytor Lelio oraz dwie siostry: śpiewaczki Margerita i Vittoria. Adriana wyszła za mąż za szlachcica Mutia Baroniego, z którym miała dwie córki, także śpiewaczki i instrumentalistki: Caterinę i Leonorę^[1][2] .

Okazjonalne występy Adriany Basile we Florencji (1610, 1620, 1630), Mediolanie (1611) i Wenecji (1623) zawsze były wielkimi wydarzeniami artystycznymi^[1]. W 1624 roku opuściła dwór Gonzagów i wraz z rodziną przeniosła się do Neapolu^[1][2] , gdzie 12 stycznia 1625 słyszał jej śpiew królewicz Władysław Waza i pertraktował jej przyjazd do Polski; niestety projekt ten nie doszedł do skutku^[1]. W 1633 zamieszkała w Rzymie, gdzie wraz z córkami dawała koncerty w swojej willi^[1][2] . Jej mecenasem był w tym czasie kardynał Antonio Barberini^[2] . W 1640 powróciła do Neapolu, gdzie prawdopodobnie zmarła^[2] .

Basile słynęła z pięknego głosu oraz kunsztu wokalnego i interpretacyjnego, przez co była idealną wykonawczynią kompozycji w stylu monodycznym^[1]. W opinii Claudia Monteverdiego była bardziej utalentowana od Francesci Caccini, która w tym czasie śpiewała na dworze Medyceuszy.

• Anna Szweykowska: Basile, 1. Adriana. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979. ISBN 83-224-0113-2. (pol.).
• Susan Parisi: Basile. (3) Adriana [Andreana] Basile [Baroni]. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. B. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).