1982

1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985

1982 (MCMLXXXII) waor e gewoan jaor wat begos op 'ne vriedig.

Gebäörtenisse

jannnewarie

1 - De MARVA (Marine Vrouwen Afdeling) wirt opgeheve.
1 - De gemeintes Valkeberg-Houtem en Berg en Terbliet waere samegevoog tot de gemeinte Valkeberg aan de Gäöl
12 - 't Britse persbureau Reuters berich dat volges tweë Amerikaanse óngerzeukesj 't zeëniveau saer 1940 waereldwied is gesjtege mèt 13 cm.
18 - De actiegroep 'Stop de Munitietrein' blokkeert biej Roodeschool de sjpoarbaan óm ein -ómsjtreje- Amerikaans munitietransport van de Eemshaven nao Duutsjlandj taenge te hawwe. Demonstrante ketene zich vas aan de trein en de rails.

fibberwarie

2 - Syrië sjleit eine opsjtand van 't Moslimbroedersjap in 't sjtedje Hama neer, mèt es gevolg nao sjatting 20.000 doaje.
15 - Biej eine zjwaore sjtörm kapseist 't boarplatform Ocean Ranger, op dat mement zoo 'n 315 kilomaeter zuudoas van St. John's, wobiej alle 82 bemanningsleje ómkómme.
22 - De regering Martens V besjlis óm de Belsje frank mèt 8.5% te devaluere.

miert

De Verenigde Sjtate sjtèlle eine aolieboycot in taenge Libië.
11 - In Suriname plege de sergeants Rambokus en Hawker eine sjtaatsgreep taenge Desi Bouterse. Ze waere op de vlöch doadgesjaote.
13 - Vladimir Salnikov verbaetert in Moskou zien eige waereldrecord op de 1500 maeter vrieje sjlaag aan tot 14.56,35. 't Awt record (14.58,27) sjtóng saer 22 juli 1980 ouch al op naam van de Russische zjwömmer.
17 - 'n Nederlandse TV ploog van de IKON mèt Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemse en Hans Terlaag loupe in El Salvador in ein hinjerlaog en waere vermoard. In de aanluip van de verkezinge die op 28 miert zouwe plaatsjvènje zochte ze veur ein interview contac mèt rebelle van de FMLN. Dat woort ze fataal.
19 - Randy Rhoads, gitaris van Ozzy Osbournes band, kump óm 't laeve biej 'n vleegtuugóngelök.
20 - De Franse fitserenner Marc Gomez wint de klassieker Milaan-San Remo.
28 - De Belsje biljarter Raymond Ceulemans wint in Porto de Europese titel in 't driebandje.
31 - 3500 Britse militaire lanje op de door Argentinië bezètte Falklandeilande, in de buurt van de hoofsjtad Port Stanley. 't Opgevorderde passagierssjeep Queen Elizabeth II haet ze gebrach. Deze aorlog zal tweë en ein hauve maondj doere en 't laeve koste aan 250 Britte en 700 Argentijne.

april

2 - De Falklandeilande zint 't decor veur eine aorlog tösje Èngelandj en Argentinië (Falklandaorlog). De aorlog sjpeelt eigelik al 150 jaor, mèr op 2 april 1982 valle de Argentijne de hoofsjtad aan.
4 - De Belsje fitserenner René Martens wint de klassieker de Runj van Vlaandere.
11 - Silvano Contini oet Italië wint de wielerklassieker Luuk-Bastenake-Luuk.
18 - De Nederlandse fitserenner Jan Raas wint de klassieker Paries-Roubaix.
24 - Jan Raas wint veur de viefde keër de Nederlandse wielerklassieker Amstel Gold Race.
25 - De Nederlandse taofeltennisster Bettine Vriesekoop behaolt in Boedapest de Europese titel in 't ènkel- en 't gemengk döbbelsjpel.
29 - 't Team van de Sovjet-Unie wint in Finland veur de veerde keër op riej 't waereldkampioensjap ieshockey veur A-lènj.

mei

4 - De moderne Èngelsje destroyer "HMS Sheffield" wirt verrinneweert biej 't Falkland-konflik. Van de bemanning van 270 sjneuvele 31 opvarende, wat in 't thoeslandj groate versjlageheid wèk.
8 - Formule 1-coureur Gilles Villeneuve oet Canada kump óm 't laeve biej de kwalificatie veur de Groate Pries van Belsj nao aanraking mèt de auto van Jochen Mass.
15 - Voetbalclub Ajax wirt veur de twintigste keër kampioen van Nederland.
30 - De Nederlandse biljarter Rini van Bracht behaolt in de Ecuadoraanse sjtad Guayaquil de waereldtitel driebandje.

juni

2 - Bókser Rudi Koopmans verdedigt in Italië mèt succes zine Europese titel in t haufzjwaorgewich taenge ziene Italiaanse oetdager Christiano Cavina.
6 - De invasie van Libanon begint es Israëlische troepe Libanon bènnetrèkke.
13 - In 't Wagener-sjtadion in Amstelveen wint de Nederlandse hockeyploog veur de tweëde keër de Champions Trophy.
14 - Generaal-Majoor Jeremy Moore, Commandant van de Britse lanjingstroepe op de Falklandeilandje, maak bekènd dat de eilandjegroep opnuuj wirt besjtuurd door de Britse regering.

juli

3 - De Amerikaanse tennisster Martina Navrátilová wint 't toernooi van Wimbledon door häör landjgenote Chris Evert-Lloyd te versjlaon.
4 - Jimmy Connors wint Wimbledon ten koste van ziene landjgenoot John McEnroe: 3-6, 6-3, 6-7, 7-6 en 6-4.
11 - Italië wint de waereldtitel door Wes-Duutsjlandj in de finale van 't WK voetbal mèt 3-1 te versjlaon.
18 - Bloodbaad van Plan de Sánchez: 250 dörpsbewoners waere door 't Guatemalteekse leger en paramilitaire aafgesjlach.
25 - Bernard Hinault wint veur de veerde keër de Runj van Frankriek.

augustus

17 - Biej Philips in Hannover wirt de eësjte Compact disc geproduceerd: 'Visitors' van ABBA.

september

5 - Giuseppe Saronni oet Italië wint in Goodwood (Groat-Brittannië) de waereldtitel op de waeg biej de wielerprofs.
11 - In New York wint de Amerikaanse tennisster Chris Evert-Lloyd veur de zösde keër de US Open door de Tsjecho-Slowaakse Hanna Mandlíková te versjlaon.
12 - Jimmy Connors wint de US Open door de Tsjech Ivan Lendl te versjlaon.
16 - Falangistische sjtrieders trèkke in West-Beiroet de Palestiense vlöchtelingekampe Sabra en Shatila bènne. 't Israëlische leger kiek toe, terwiel in 36 oer 3000 Palestiene waere aafgesjlach.
20 - Eine tornado verrinneweert 't Belsje dörp Léglise.

oktober

20 - In 't Olympisch Sjtadion Loezjniki vundj 'ne ramp plaatsj biej de voetbalwedsjtried Spartak Moskou-HFC Haarlem. Es in de sjlotfase ein goal wirt gemaak kómme tenminste 66 toesjouwers, mèr waarsjienlik väöl meë, óm in 't gedrang.

november

4 - Ruud Lubbers wirt minister-president van Nederlandj.
6 - In Nederlandj slete wirkgaevers en wirknummers 't Akkoord van Wassenaar.
15 - In 't oetverkochde sjportpelies Ahoy in Rotterdam verdedigt bókser Rudi Koopmans mèt succes ziene Europese titel in 't haufzjwaorgewich taenge landjgenoot Alex Blanchard, dae verlus op technische knock-out.
26 - Toos van der Valk, de vrouw van Gerrit van der Valk, wirt óntvoerd door tweë Italiane.

december

De ónaafhankelike Poolse vakbóndj Solidariteit wirt verbaoje.
3 - Jannes van der Wal wirt in São Paulo (Brazilië) waereldkampioen damme. Tweëde en derde waere Rob Clerc en Harm Wiersma. De Russische dammers lete op dit toernooj versjtek gaon door visaprebleme.
8 - Decembermoorde. Vieftien leje van de Surinaamse bevolking waere, nao ’t zich leet aanzeen, op bevel van Desi Bouterse doadgesjaote.
17 - Nao betaling van 13 miljoen göjje losgeld wirt Toos van der Valk in Eindhove vriejgelaote.

zónger datum

Groenland, dat in 1978 volledig zelfbesjtuur haet gekrege, verlieët de Europese Gemeinsjap, wo 't es deil van Denemarke in 1972 lid van waas gewore.
Kernreactor Doel III wirt in gebruuk genómme.
De Rubiks kubus wirt ein rage ónger de jeug.
D'r óntsjteit ein nuuj katteras: de LaPerm.

Nobelprieze

Natuurkunde: Kenneth G. Wilson "um zien theorie veur kritieke versjijnsele in verband mèt fase-euvergeng."
Sjemie: Aaron Klug "um zien oontwikkeling vaan kristallografische elektronemicroscopie en zien structureel verheldering vaan biologisch belaankrieke nucleïnezoer-eiwitcomplexe."
Geneeskunde: Sune Bergström, Bengt Samuelsson en John Vane "um hun oontdèkkinge umtrint [[prostagladine] en verwante biologisch actief stoffe."
Literatuur: Gabriel García Márquez "veur zien romans en korte verhaole, boe-in 't fantastische en 't realistische weure gecombineerd in 'ne riek gecomponeerde wereld vaan verbeelding en e continent zie leve en conflikte weurt weergegeve."
Vrei: Alva Myrdal en Alfonso García Robles "um hun manjefiek werk in de oontwaopeningsoonderhandelinge vaan de Vereinegde Naties, boe-in ze allebei 'n cruciaol rol höbbe gespäöld en boemèt ze internationaol erkinning höbbe gekrege."
Economie: George Stigler "um zien invloodrieke studies vaan industrieel structure, 't functionere vaan merrete en oerzaak en gevolg vaan peblieke regulering."