Komara Xweser a Krîmê

Komara Xweser a Kirimê

Автономна Республіка Крим
Автономная Республика Крым
*Qırım Muhtar Cumhuriyeti*
Komara Xweser a Kirimê Автономна Республіка Крим; Автономная Республика Крым; Qırım Muhtar Cumhuriyeti;
	Ala Nîşan
	Dirûşm: ; "Процветание в единстве" (rûsî); Protsvetaniye v yedinstve (wêj.); Serkeftin di Yekîtiyê de
	Sirûd: ; "Нивы и горы твои волшебны, Родина" (rûsî) ; Nivy i gory tvoi volshebny, Rodina (transliteration); Dev û çiyayên te efsûnî ne, Dêwelat
	Cihê Komara Xweser a Krîmê (sor)
	Cihê Komara Xweser a Krîmê (sor)
Paytext	Sîmferopol
Bajarê mezin	Sîmferopol
Zimanê fermî	Ûkraynî, Rûsî, Teteriya Krîmê
Denonîm	60,12% Rûs; 25,78% Ûkraynayî; 14,1% Teterên Krîmê;
Xweserî	12 sibat 1991
Destûra Bingehîn	21 çiriya pêşîn 1998
Windakirina kontrolê	20'ê Sibatê 2014
Pêvekirin	18'ê adarê 2014
Îdarî
• Cure	Komara Xweser
• Nûnerê Serokatiyê	Anton Korynevych
Qada rûerdê
• Giştî	26.100 km2 (10.038 sq mi)
Nifûs
• Texmînî (2001)	2.033.700
• Berbelavî	77,9/km2 (202,6/sq mi)
Koda ISO 3166	UA-43
Rewş	Hikûmeta sirgûnê
	Kolage çanda Krîmê
	biguhêre

Ji bo maneyên din li Kirim binêre.

Komara Xweser a Krîmê (bi ûkraynî: Avtonomna Respublika Krym, bi teteriya Krîmê: Qırım Muhtar Cumhuriyeti, wek de jure, komara xweserî ya Ûkraynayê ye, ku piraniya xwe ji pêvekirina Krîmê ya ji aliyê Rûsyayê di sala 2014an de dihewîne.

Di sibata 2014an de, piştî Şoreşa Ûkraynayê ya sala 2014an serokê Ûkraynayê Viktor Yanukovych ji desthilatê derxist, cudaxwazên alîgirê Rûsyayê û leşkerên rûsî li ser xakê kontrol kirin. Referandûma nakok li seranserê Krîmê li gorî Makezagona Ûkraynayê û Krîmê nedestûrî ye, li ser mijara beşek ji Rûsyayê hate kirin û encamên fermî ji hêla piraniya Krîmiyên deng dane piştgirî kirin, diyar kirin. Rûsyayê di 18ê Adara 2014an de bi awayekî fermî Krîmê tevlî kir û Komara Krîmê û bajarê federal Sêwastopolê wekî 84 û 85emîn herêmên federal ên Rûsyayê bi nav kir. Dema ku Rûsya û 17 welatên din ên endamên Neteweyên Yekbûyî Krîmê wekî beşek ji Federasyona Rûsyayê nas dikin, Ukraynayê bi piştgirîya piraniya hukûmetên biyanî û bi biryara 68/262 ya Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî îdîaya Krîmê wekî parçeyek bingehîn a xaka xwe domandin.

Paşbingeh

Ji sala 1954an vir de, herêma Krîmê ji aliyê Ûkraynaya Sovyetî wek îdarî ve beşek e. Demek kin berî belavbûna Yekîtiya Sovyetê, Krîmê ji aliyê Sovyeta Bilind a Ûkraynaya Sovyetî ve piştî referandumek ji hêla dewletê ve di 20ê Berfanbarê 1991an de hate kirin û statuya Komara Xweser wergirt. Welat bûye sedema aloziyên di navbera Rûsya û Ûkraynayê, ji ber ku Fîloya Deryaya Reş li ser nîvgiravê bû.

Hikûmet û rêveberî

Agahiyên bêhtir: Siyaseta Krîmê û Dabeşên îdarî yên Krîmê

Desthilata îcrayê li Komara Xweser a Krîmê ji aliyê Encûmena Wezîrên Krîmê, bi serokatiya Pêşewar tayînkirin û ji wezîfeya Konseya Bilind a Krîmê bi razîbûna Serokê Ûkraynayê hat girtin. Her çend ne saziyek fermî be jî Meclîsa Teterên Krîmê dikare gazincên xwe bigihîne Navenda Hikûmeta Ûkraynayê, Hikûmeta Krîmê û saziyên navneteweyî.^[3]

Komara Xweser a Krîmê xwediyê 25 herêmên îdarî ye: 14 rayon (herêm) û 11 mis'kradas û mistos (şaredariya bajar), bi fermî wekî herêmên ji aliyê meclîsên bajaran ve têne birêvebirin.^[4]

Rayon

1. Rayona Baxçesarayê

2. Rayona Bîlohîrsk

3. Rayona Cankoyê

4. Rayona Kîrovske

5. Rayona Krasnohvardîske

6. Rayona Krasnoperekopsk

7. Rayona Lênînê

8. Rayona Nîjnîohîrskî

9. Rayona Pervomaîske

10. Rayona Rozdolne

11. Rayona Sakî