جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ بیست و یکمین دورهٔ جام جهانی فوتبال بود که از ۱۴ ژوئن تا ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۸ (۲۴ خرداد تا ۲۴ تیر ۱۳۹۷) در کشور روسیه برگزار شد[۱][۲] و در نهایت با قهرمانی تیم ملی فوتبال فرانسه پایان گرفت. در دیدار پایانی فرانسویها موفق شدند ۴–۲ تیم ملی فوتبال کرواسی را شکست دهند. حق امتیاز این مسابقات در تاریخ ۲ دسامبر ۲۰۱۰ به روسیه اهدا شده بود. این اولین جام جهانی در تاریخ میباشد که در اروپای شرقی برگزار شدهاست.
مسابقات نهایی شامل ۳۲ تیم است که ۳۱ تیم آن از طریق مسابقات مقدماتی انتخاب میشوند و یک تیم نیز به عنوان میزبان به صورت خودکار مشخص میشود. مجموع بازیهای این تورنمنت ۶۴ مسابقه میباشد که در ۱۲ ورزشگاه و ۱۱ شهر برگزار شد. دیدار فینال این تورنمنت نیز در تاریخ ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۸ در ورزشگاه لوژنیکی شهر مسکو برگزار شد.[۳][۴][۵]
شادمانی پرسنل نامزد روسیه پس از انتخاب برای میزبانی جام جهانی ۲۰۱۸.
در ژانویه سال ۲۰۰۹ پیشنهادها برای برگزاری جام جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ آغاز شد و فدراسیونها حداکثر تا ۲ فوریه ۲۰۰۹ فرصت داشتند جهت ثبت نام اقدام کنند.[۶] در ابتدا ۹ کشور برای تصاحب میزبانی جام جهانی ۲۰۱۸ پیشنهادهای خود را ارائه دادند؛ اما پس از خروج مکزیک از برنامههای میزبانی[۷] و همچنین نامزدی فدراسیون فوتبال اندونزی که پس از آنکه توسط دولت آن کشور تعلیق گشت و نتوانست برای توضیح این اتفاق بیانیهای برای فیفا صادر کند، در فوریه ۲۰۱۰ توسط فیفا رد شد؛[۸] در طی فرایند مناقصه نامزدی سه کشور باقیمانده غیر اروپایی (استرالیا، ژاپن و ایالات متحده) نیز به تدریج لغو گردید و پس از این اتفاق، کشورهای عضو یوفا برای میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ حذف شدند. به این ترتیب در نهایت چهار پیشنهاد روسیه، انگلستان، پرتغال/اسپانیا و همچنین بلژیک/هلند برای میزبانی جام جهانی ۲۰۱۸ انتخاب شدند.
در مراسمی که در ۲ دسامبر ۲۰۱۰ برای معرفی میزبانان جام جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ در شهر زوریخ برگزار شد،[۹] روسیه توانست در مرحله انتخابی دوم، به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۱۸ دست یابد. پرتغال/اسپانیا و بلژیک/هلند به ترتیب در جایگاههای دوم و سوم رسیدند. نامزدی انگلستان برای میزبانی مسابقات نیز که گفته میشد نزدیکترین رقیب روسیه خواهد بود، در همان مرحله نخست با کسب تنها دو رأی حذف شد.[۱۰]
به استثنای روسیه که به صورت خودکار به عنوان میزبان در مسابقات حضور دارد، سایر فدراسیونهای عضو فیفا واجد شرایط حضور در مراحل مقدماتی جام جهانی میباشند.
تیم ملی فوتبال میانمار، با توجه به ممنوعیت حضور تماشاگرانش در ورزشگاهها به دلیل مشکلاتی که در جریان بازی با تیم ملی فوتبال عمان در مسابقات مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۴ به وجود آوردند، با انجام بازیهای خانگیش در خارج از خانه توانست این مشکل را برطرف کند.[۲۴] در تاریخ ۱۲ مارس ۲۰۱۵ و قبل از آغاز رقابتهای مقدماتی، تیم ملی فوتبال زیمبابوه به دلیل نپذیرفتن پرداخت مطالبات خوزه کلودینی سرمربی پیشین خود، از شرکت در این مسابقات حذف شد.[۲۵]تیم ملی فوتبال اندونزی به دلیل دخالت دولت در فدراسیون فوتبال اندونزی، به عنوان بخشی از مجازات این کشور، قبل از تک مسابقهٔ مقدماتیاش برای صعود به مرحله بالاتر از ادامه مسابقات محروم شد.[۲۶]
قرعهکشی مسابقات مقدماتی به صورت رسمی در تاریخ ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۵ در ساعت ۱۸:۰۰ به وقت محلی (مرکزی +۳)، در کاخ کنستانتینوفسکی واقع در استرلنا، سن پترزبورگ انجام شد.[۲۷][۲۸][۲۹] این در حالیست که مسابقات مقدماتی در دو کنفدراسیون ایافسی و کونکاکاف قبلتر از قرعهکشی و در ماه مارس ۲۰۱۵ آغاز شده بود.[۲]
سهمیههای هر کنفدراسیون، توسط کمیته اجرایی فیفا در تاریخ ۳۰ مه ۲۰۱۵ و در زوریخ، پس از کنگره فیفا تخصیص داده شد.[۳۰][۳۱]
در تاریخ ۱۳ مه ۲۰۱۶، دو فدراسیون جبلالطارق و کوزوو، رسماً به عضویت فیفا درآمدند و واجد شرایط حضور در مسابقات مقدماتی جام جهانی شدند.[۳۲][۳۳]
از ۳۲ تیم راه یافته به این دوره از جام جهانی، ۲۰ تیم در دوره قبل (جام جهانی ۲۰۱۴) حضور داشتند. در این دوره برای اولین بار از کنفدراسیون ای اف سی ۵ تیم توانستند جواز حضور در جام جهانی را کسب کنند.[۳۴]تیم ملی ایسلند و تیم ملی پاناما اولین حضور خود را در تاریخ این جام تجربه کردند و همچنین این دو تیم ملی به عنوان کم جمعیتترین کشورها در این دوره جام جهانی شناخته شدند. این برای اولین بار است که ۳ تیم از کشورهای نوردیک (سوئد، دانمارک و ایسلند) و ۴ تیم از کشورهای جهان عرب (مراکش، مصر، عربستان سعودی و تونس) جواز حضور در جام جهانی را کسب کردند.
قرعه کشی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ در ۱ دسامبر ۲۰۱۷ (۱۰ آذر ۱۳۹۶) در کاخ بزرگ کرملین در مسکو، روسیه برگزار شد. این قرعهکشی، گروهبندی ۳۲ تیم ملی واجد شرایط را انجام داد و چیدمان مرحله گروهی را تعیین کرد. بر خلاف دوره قبلی تیمها بر اساس رتبهبندی ماه اکتبر ۲۰۱۷ فیفا داخل گلدانها قرار گرفتند، به طوری که روسیه به عنوان میزبان به همراه هفت تیم برتر صعود کننده به جام جهانی در گلدان یک و هشت تیم بعدی در گلدان ۲ و به همین ترتیب سایر تیمها در گلدانها ۳ و ۴ قرار گرفتند.
پس از این قرعه کشی مشخص شد که تیمهای ملی آرژانتین و نیجریه برای بار پنجم در هفت دوره اخیر این رقابتها و برای سومین دوره پیاپی باهم هم گروه شدند.
مرحلهٔ حذفی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ مرحله دوم و نهایی مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ است که بعد از مرحلهٔ گروهی و راهیابی ۱۶ تیم به مرحله یکهشتم نهایی ادامه مییابد.
در این مرحله اگر بازیها در ۹۰ دقیقه معمول مساوی شد بازی به وقت اضافه کشیده میشود که در دو نیمه ۱۵ دقیقهای بازی برگزار میشود و اگر در وقت اضافه هم نتیجه مساوی شد برنده در ضربات پنالتی مشخص میشود.
جوایز زیر در پایان تورنمنت و مسابقه فینال به بهترینهای این جام داده شد که شامل کفش طلا، توپ طلا و دستکش طلا بود. اسپانسر تمامی این جوایز آدیداس میباشد.