Frederiko I.a Prusiakoa

Frederiko I.a Prusiakoa
	; Irudi gehiago
1. King of Prussia (en)
Duke of Prussia (en)
Margrave of Brandenburg (en)
printze hautesle
Bizitza
Jaiotza	Königsberg, 1657ko uztailaren 11
Herrialdea	Alemania
Heriotza	Berlin, 1713ko otsailaren 25a (55 urte)
Hobiratze lekua	Berlingo katedrala
Familia
Aita	Frederiko Gilen I.a Brandeburgokoa
Ama	Countess Louise Henriette of Nassau
Ezkontidea(k)	Elisabeth Henriette of Hesse-Kassel (en) (1679ko abuztuaren 13a, 1679ko abuztuaren 23a - 1683ko ekainaren 27a); Sofia Karlota Hannoverkoa (1684ko irailaren 8a - 1705eko urtarrilaren 21a); Sophia Louise of Mecklenburg-Schwerin (en) (1708ko azaroaren 28a - 1713ko otsailaren 25a)
Bikotekidea(k)	ikusi Catharina Rickert (en) ;
Seme-alabak	ikusi Princess Luise Dorothea of Prussia (en) ; Frederiko Gilen I.a Prusiakoa; Friedrich August Prinz von Brandenburg (en) ; unnamed son von Hohenzollern (en) ;
Haurrideak	ikusi Margravine Elisabeth Sophie of Brandenburg (en) ; Marie Amalie of Brandenburg (en) ; Margrave Albert Frederick of Brandenburg-Schwedt (en) ; Philip William of Brandenburg-Schwedt (en) ; Margrave Christian Ludwig of Brandenburg-Schwedt (en) ; Charles, Electoral Prince of Brandenburg (en) ; Charles Philip of Brandenburg-Schwedt (en) ; Ludwig von Brandenburg;
Familia	ikusi Sofia Palatinatukoa (amaginarreba, izeko); Jurgi I.a Erresuma Batukoa (koinatu, lehengusu txiki); Margrave Frederick William of Brandenburg-Schwedt (en) (iloba); Frederiko Henrike Orange-Nassaukoa (amaldeko aitona); Countess Louise Juliana of Nassau (en) (birramona); Elizabeth Charlotte of the Palatinate (en) (aitaldeko amona); Frederiko V.a Palatinatukoa (osaba zahar); Sofia Karlota Hannoverkoa (lehengusina txiki); Sofia Dorotea Hannoverkoa (errain); Charlotte Amalie of Hesse-Kassel (en) (ezkonahizpa, lehengusina propio); Frederiko IV.a Danimarkakoa (iloba); Hedwig Sophie of Brandenburg (en) (izeko, amaginarreba); Elisabeth Henriette of Hesse-Kassel (en) (lehengusina propio);
Leinua	Hohenzollern dinastia
Hezkuntza
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Jasotako sariak	ikusi Order of the Black Eagle ; Galtzariaren Ordena ; Knight of the Order of the Elephant (1678ko azaroaren 26a) ;
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Kalbinismoa

Artikulu hau Prusiako erregeari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Frederiko I.a».

Frederiko I.a Prusiakoa (Königsberg, 1657ko uztailaren 11 – Berlin, 1713ko otsailaren 25a) Brandenburgoko hauteslea, eta ondoren Prusiako erregea izan zen 1701-1713 urteetan.

Biografia

Frederiko I.a Prusiakoa (Königsbergen jaio zen, 1657ko uztailaren 11n. Aita Frederiko Gilen I.a Brandeburgokoa izan zuen eta ama, berriz, Louise Henriette Orange-Nassaukoa eta bikotearen hirugarren semea izan zen. Ama Frederiko Henry Orangeko printzea eta Amalia Solms-Braunfelskoaren alaba zen eta, Frederikok, amaren aldetik, Gilen III.a Ingalaterrakoa lehengusu zuen.

Aita 1688ko apirilaren 29an hil zenean, Frederiko izan zuen ondorengo eta Frederiko III.a Brandenburgokoa hauteslea izan zen, Prusiako duke^[1].

Hasiera batean, Germaniako Erromatar Inperio Santuko kide, errege titulua erabili zuen. Enperadoreari lagundu zion Luis XIV.aren eta turkiarren kontra, eta haren ordainetan erregetza eskuratu zuen, Frederiko I.a Prusiakoa izan zelarik ordundik aurrera (ordura arte, Prusiako duke)^[2]. Koroa ez zion Eliza Katolikoak emango, Inperiotik kanpo baitzegoen. Horrela, Prusia izan zen erlijio protestantea zuen lehen erresuma.

Ezkontza eta ondorengoak

Frederiko 3 aldiz ezkondu zen.

Lehenengo emaztea Isabel Enriqueta Hesse-Kasselgoarekin izan zen eta alaba bat izan zuten: Luisa Dorotea Sofia Prusiakoa (1680ko irailaren 29a – 1705eko abenduaren 23a). 1700go maiatzaren 31n, Frederiko Hesse-Kasselgoarekin, Frederiko I.a Suediakoarekin, ezkondu zen (1676-1751) eta ez zuten ondorengorik izan.
1684ko urriaren 8an ezkondu zen bigarrenez. Sofia Carlota Hannovergoa izan zuen bigarren emazte eta bikoteak 2 seme izan zituen: Frederiko Augusto Prusiakoa (1685eko urriaren 6a - 1686ko urtarrilaren 31), txikitan hil zena eta Frederiko Gilen I.a Prusiakoa (1688ko abuztuaren 14a - 1740ko maiatzaren 31), bere ondorengoa izango zena.
Hirugarren ezkontza 1708ko azaroaren 28an izan zen, Sofia Mecklenburgokoarekin, eta ez zuten ondorengorik izan^[3].

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2013/3/3 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.