Y Ras ffos a pherth 3000 metr yw'r pellter mwyaf cyffredin ar gyfer y ras ffos a pherth mewn cystadlaethau trac a maes athletig. Mae'n ras rhwystr sydd a'i enw yn deillio o rasys ceffylau ffos a pherth.

Mae'n un o'r cystadlaethau trac yn y Gemau Olympaidd ac yn y Pencampwriaethau Athletau'r Byd; mae hefyd yn gamp sy'n cael ei gydnabod gan y Gymdeithas Ffederasiynau Athletau Rhyngwladol (IAAF).^[1] Mae'r rhwystrau ar gyfer y dynion yn 914 milimetr o uchder, ac ar gyfer y merched yn 762 milimetr. Mae'r naid dŵr yn rhwystr sy'n cael ei ddilyn gan bwll o ddŵr gydag ardal glanio 3.66 metr o led × 0.70 metr. Sydd wedyn yn llethri ar i fyny 700 milimetr i ddod yn lefel gydag wyneb y trac.

Hyd y ras fel arfer yw 3,000 metr ; mae rasys ieuenctid a rhai rasys meistr yn cael eu rhedeg dros 2000 metr, fel y bu rasys i fenywod cynt. Mae gan gylch y trac pedwar rhwystr cyffredin ac un naid dŵr. Dros 3000 metr, bydd raid i bob rhedwr clirio cyfanswm o 28 rwystrau cyffredin a saith naid dŵr. Mae hyn yn golygu bod angen cwblhau saith lap, ar ôl cychwyn gyda ffracsiwn o lap rhedeg heb rwystrau. Mae'r neidiau dŵr yn cael eu lleoli ar dro ôl, naill ai y tu mewn i'r lôn fewnol neu y tu allan i'r lôn allanol.

Yn wahanol i'r rhai a ddefnyddir mewn rasys dros y clwydi, nid yw rhwystrau ras ffos yn disgyn o gael eu taro. Mae'r rheolau yn caniatáu i athletwr i drafod y rhwystr mewn unrhyw ffordd, felly mae llawer o redwyr yn camu ar eu pen. Caiff pedwar rhwystrau eu gwasgaru'n o gwmpas y trac ar lefel y ddaear, a'r pumed rhwystr ar frig yr ail dro yw'r naid dŵr. Mae llethr y naid dŵr yn cynorthwyo rhedwyr gyda mwy o allu i neidio gan fod naid hir yn arwain at lanio mewn ardal lle nad yw'r dŵr mor fas.

Dynion Yn gywir hyd Awst 2018.[2] safle Amser Athletwr Dyddiad Lleoliad Cyfeiriad 1 7:53.63 Saif Saaeed Shaheen  Qatar [nb] 3 Medi 2004 Brwsel 2 7:53.64 Brimin Kiprop Kipruto  Cenia 22 Gorffennaf 2011 Monaco [3] 3 7:54.31  Cenia Paul Kipsiele Koech 31 Mai 2012 Rhufain 4 7:55.28 Brahim Boulami  Moroco 24 Awst 2001 Brwsel 5 7:55.72 Bernard Barmasai  Cenia 24 Awst 1997 Cologne 6 7:55.76 Ezekiel Kemboi  Cenia 22 Gorffennaf 2011 Monaco 7 7:56.16 Moses Kiptanui  Cenia 24 Awst 1997 Cologne 8 7:56.81 Richard Kipkemboi Mateelong  Cenia 11 Mai 2012 Doha 9 7:57.29 Reuben Kosgei  Cenia 24 Awst 2001 Brwsel 10 7:58.15 Soufiane El Bakkali  Moroco 20 Gorffennaf 2018 Monaco [4] 11 7:58.41 Jairus Kipchoge Birech  Cenia 5 Medi 2014 Brwsel [5] 12 7:59.08 Wilson Boit Kipketer  Cenia 13 Awst 1997 Zürich 13 8:00.09 Mahiedine Mekhissi Benabbad  Ffrainc 6 Gorffennaf 2013 Paris [6] 14 8:00.12 Conseslus Kipruto  Cenia 5 Mehefin 2016 Birmingham [7] 15 8:00.45 Evan Jager  UDA 4 Gorffennaf 2015 Saint-Denis [8] 16 8:01.18 Bouabdellah Tahri  Ffrainc 18 Awst 2009 Berlin [9] 17 8:01.67 Abel Mutai  Cenia 31 Mai 2012 Rhufain 18 8:01.69 Kipkirui Misoi  Cenia 24 Awst 2001 Brwsel 19 8:03.41 Patrick Sang  Cenia 24 Awst 1997 Cologne 20 8:03.57 Ali Ezzine  Moroco 23 Mehefin 2000 Paris Hillary Kipsang Yego  Cenia 18 Mai 2013 Shanghai 22 8:03.74 Raymond Yator  Cenia 18 Awst 2000 Monaco 23 8:03.81 Benjamin Kiplagat  Wganda 7 Gorffennaf 2010 Lausanne [10] 24 8:03.89 John Kosgei  Cenia 16 Awst 1997 Monaco 25 8:04.95 Simon Vroemen  Yr Iseldiroedd 26 Awst 2005 Brwsel nb Hyd at 2002 fe'i gelwid yn Stephen Cherono, a chynrychiolodd Cenia. Nodiadau Mae'r perfformiadau canlynol wedi'u diddymu oherwydd trosedd cyffuriol: Amser Athletwr Gwlad Dyddiad Lleoliad Cyfeiriad 7:53.17 Brahim Boulami  Moroco 16 Awst 2002 Zürich

Merched Yn gywir hyd Awst 2018.[11] Safle Amser Athletwraig Dyddiad Lleoliad Cyfeiriad 1 8:44.32 Beatrice Chepkoech|  Cenia 20 Gorffennaf 2018 Monaco [12] 2 8:52.78 Ruth Jebet  Bahrain 27 Awst 2016 Saint-Denis [13] 3 8:58.78 Celliphine Chepteek Chespol  Cenia 26 Mai 2017 Eugene [14] 4 8:58.81 Gulnara Galkina  Rwsia 17 Awst 2008 Beijing [15] 5 9:00.01 Hyvin Kiyeng Jepkemoi  Cenia 28 Mai 2016 Eugene [16] 6 9:00.85 Courtney Frerichs  UDA 20 Gorffennaf 2018 Monaco [17] 7 9:02.58 Emma Coburn  UDA 11 Awst 2017 London [18] 8 9:03.70 Norah Jeruto  Cenia 27 Awst 2017 Berlin [19] 9 9:05.36 Habiba Ghribi  Tiwnisia 11 Medi 2015 Brwsel [20] 10 9:06.57 Yekaterina Volkova  Rwsia 27 Awst 2007 Osaka 11 9:07.06 Sofia Assefa  Ethiopia 11 Mehefin 2017 Hengelo [21] 12 9:07.14 Milcah Chemos Cheywa Cenia 7 Mehefin 2012 Oslo [22] 13 9:07.41 Eunice Jepkorir Kertich  Cenia 17 Awst 2008 Beijing 14 9:07.94 Peruth Chemutai  Wganda 20 Gorffennaf 2018 Monaco [23] 15 9:08.23 Roseline Chepngetich  Cenia 20 Gorffennaf 2018 Monaco [24] 16 9:08.39 Yuliya Zaripova  Rwsia 17 Awst 2009 Berlin 17 9:09.19 Tatyana Petrova Arkhipova  Rwsia 27 Awst 2007 Osaka 18 9:09.39 Marta Domínguez|  Sbaen 25 Gorffennaf 2009 Barcelona [25] 19 9:09.61 Hiwot Ayalew  Ethiopia 7 Mehefin 2012 Oslo [22] 20 9:10.71 Daisy Jepkemei|  Cenia 20 Gorffennaf 2018 Monaco [26] 21 9:10.74 Winfred Mutile Yavi  Bahrain 20 Gorffennaf 2018 Monaco [27] 22 9:11.85 Gesa Felicitas Krause|  Yr Almaen 27 Awst 2017 Berlin [19] 23 9:12.50 Jennifer Barringer  UDA 17 Awst 2009 Berlin [28] 24 9:12.55 Lydiah Chepkurui |  Cenia 13 Awst 2013 Moscow 25 9:13.16 Ruth Bisibori Nyangau|  Cenia 17 Awst 2009 Berlin [28] Nodiadau Mae'r perfformiadau canlynol wedi'u diddymu oherwydd trosedd cyffuriol: Amser Athletwr Gwlad Dyddiad Lleoliad Cyfeiriad 9:05.02 Yuliya Zaripova  Rwsia 17 Awst 2012 Stockholm [29] 9:07.32 Marta Domínguez  Sbaen 17 Awst 2009 Berlin

Gemau	Aur	Arian	Efydd
1920 Antwerp	Percy Hodge  Y DU	Patrick Flynn   UDA	Ernesto Ambrosini   Yr Eidal
1924 Paris	Ville Ritola   Y Ffindir	Elias Katz   Y Ffindir	Paul Bontemps   Ffrainc
1928 Amsterdam	Toivo Loukola   Y Ffindir	Paavo Nurmi   Y Ffindir	Ove Andersen   Y Ffindir
1932 Los Angeles	Volmari Iso-Hollo   Y Ffindir	Thomas Evenson  Y DU	Joe McCluskey   UDA
1936 Berlin	Volmari Iso-Hollo   Y Ffindir	Kalle Tuominen   Y Ffindir	Alfred Dompert  Germany
1948 Llundain	Tore Sjöstrand  Sweden	Erik Elmsäter  Sweden	Göte Hagström  Sweden
1952 Helsinki	Horace Ashenfelter   UDA	Vladimir Kazantsev   Yr Undeb Sofietaidd	John Disley  Y DU
1956 Melbourne	Chris Brasher  Y DU	Sándor Rozsnyói  Hungary	Ernst Larsen   Norwy
1960 Rhufain	Zdzisław Krzyszkowiak   Gwlad Pwyl	Nikolay Sokolov   Yr Undeb Sofietaidd	Semyon Rzhishchin   Yr Undeb Sofietaidd
1964 Tokyo	Gaston Roelants   Gwlad Belg	Maurice Herriott  Y DU	Ivan Belyayev   Yr Undeb Sofietaidd
1968 Dinas Mexico	Amos Biwott  Cenia	Benjamin Kogo  Cenia	George Young   UDA
1972 Munich	Kipchoge Keino  Cenia	Ben Jipcho  Cenia	Tapio Kantanen   Y Ffindir
1976 Montreal	Anders Gärderud  Sweden	Bronisław Malinowski   Gwlad Pwyl	Frank Baumgartl   Dwyrain yr Almaen
1980 Moscow	Bronisław Malinowski   Gwlad Pwyl	Filbert Bayi  Tanzania	Eshetu Tura  Ethiopia
1984 Los Angeles	Julius Korir  Cenia	Joseph Mahmoud   Ffrainc	Brian Diemer   UDA
1988 Seoul	Julius Kariuki  Cenia	Peter Koech  Cenia	Mark Rowland  Y DU
1992 Barcelona	Matthew Birir  Cenia	Patrick Sang  Cenia	William Mutwol  Cenia
1996 Atlanta	Joseph Keter  Cenia	Moses Kiptanui  Cenia	Alessandro Lambruschini   Yr Eidal
2000 Sydney	Reuben Kosgei  Cenia	Wilson Boit Kipketer  Cenia	Ali Ezzine  Moroco
2004 Athen	Ezekiel Kemboi  Cenia	Brimin Kipruto  Cenia	Paul Kipsiele Koech  Cenia
2008 Beijing	Brimin Kipruto  Cenia	Mahiedine Mekhissi-Benabbad   Ffrainc	Richard Kipkemboi Mateelong  Cenia
2012 Llundain	Ezekiel Kemboi  Cenia	Mahiedine Mekhissi-Benabbad   Ffrainc	Abel Mutai  Cenia
02016 Rio de Janeiro	Conseslus Kipruto  Cenia	Evan Jager   UDA	Mahiedine Mekhissi-Benabbad   Ffrainc

Gemau	Aur	Arian	Efydd
2008 Beijing	Gulnara Samitova-Galkina   Rwsia	Eunice Jepkorir  Cenia	Yekaterina Volkova   Rwsia
2012 Llundain[30][31]	Habiba Ghribi  Tiwnisia	Sofia Assefa  Ethiopia	Milcah Chemos Cheywa  Cenia
2016 Rio de Janeiro	Ruth Jebet  Bahrain	Hyvin Kiyeng Jepkemoi  Cenia	Emma Coburn   UDA

Pencampwriaeth	Aur	Arian	Efydd
1983 Helsinki	Patriz Ilg  Dwyrain yr Almaen	Bogusław Mamiński  Gwlad Pwyl	Colin Reitz  Y DU
1987 Rhufain	Francesco Panetta  Yr Eidal	Hagen Melzer  Gorllewin yr Almaen	William Van Dijck  Gwlad Belg
1991 Tokyo	Moses Kiptanui  Cenia	Patrick Sang  Cenia	Azzedine Brahmi  Algeria
1993 Stuttgart	Moses Kiptanui  Cenia	Patrick Sang  Cenia	Alessandro Lambruschini  Yr Eidal
1995 Gothenburg	Moses Kiptanui  Cenia	Christopher Kosgei  Cenia	Saad Al-Asmari  Saudi Arabia
1997 Athen	Wilson Boit Kipketer  Cenia	Moses Kiptanui  Cenia	Bernard Barmasai  Cenia
1999 Seville	Christopher Kosgei  Cenia	Wilson Boit Kipketer  Cenia	Ali Ezzine  Moroco
2001 Edmonton	Reuben Kosgei  Cenia	Ali Ezzine  Moroco	Bernard Barmasai  Cenia
2003 Saint-Denis	Saif Saaeed Shaheen  Qatar	Ezekiel Kemboi  Cenia	Eliseo Martín  Sbaen
2005 Helsinki	Saif Saaeed Shaheen  Qatar	Ezekiel Kemboi  Cenia	Brimin Kipruto  Cenia
2007 Osaka	Brimin Kipruto  Cenia	Ezekiel Kemboi  Cenia	Richard Mateelong  Cenia
2009 Berlin	Ezekiel Kemboi  Cenia	Richard Mateelong  Cenia	Bouabdellah Tahri  Ffrainc
2011 Daegu	Ezekiel Kemboi  Cenia	Brimin Kipruto  Cenia	Mahiedine Mekhissi-Benabbad  Ffrainc
2013 Moscow	Ezekiel Kemboi  Cenia	Conseslus Kipruto  Cenia	Mahiedine Mekhissi-Benabbad  Ffrainc
2015 Beijing	Ezekiel Kemboi  Cenia	Conseslus Kipruto  Cenia	Brimin Kipruto  Cenia
2017 Llundain	Conseslus Kipruto  Cenia	Soufiane El Bakkali  Moroco	Evan Jager  Unol Daleithiau

Pencampwriaeth	Aur	Arian	Efydd
2005 Helsinki	Dorcus Inzikuru  Wganda	Yekaterina Volkova  Rwsia	Jeruto Kiptum  Cenia
2007 Osaka	Yekaterina Volkova  Rwsia	Tatyana Petrova  Rwsia	Eunice Jepkorir  Cenia
2009 Berlin	Gwag [25][32]	Yuliya Zarudneva  Rwsia	Milcah Chemos Cheywa  Cenia
2011 Daegu	Habiba Ghribi  Tiwnisia	Milcah Chemos Cheywa  Cenia	Mercy Wanjiku  Cenia
2013 Moscow	Milcah Chemos Cheywa  Cenia	Lydiah Chepkurui  Cenia	Sofia Assefa  Ethiopia
2015 Beijing	Hyvin Jepkemoi  Cenia	Habiba Ghribi  Tiwnisia	Gesa Felicitas Krause  Yr Almaen
2017 London	Emma Coburn  Unol Daleithiau	Courtney Frerichs  Unol Daleithiau	Hyvin Jepkemoi  Cenia