Mawnogydd Fenn’s, Whixall a Bettisfield

Math	parc, Gwarchodfa Natur Genedlaethol
Sefydlwyd	1953
Daearyddiaeth
Gwlad	Cymru  Lloegr
Cyfesurynnau	52.9216°N 2.7645°W
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gwarchodfa Natur Genedlaethol ar y ffin rhwng Cymru a Lloegr yw Mawnogydd Fenn’s, Whixall a Bettisfield. Saif y warchodfa tua 15 km i’r de-ddwyrain o dref Wrecsam. Mae'n pontio'r ffin rhwng bwrdeistref sirol Wrecsam, Cymru, a Swydd Amwythig, Lloegr; mae Fenn's Moss gerllaw Bronington ym mwrsdeisdref sirol Wrecsam; mae Whixall Moss yn Swydd Amwythig. Mae Camlas Llangollen yn mynd trwy’r warchodfa.

Cyforgors yw'r safle, a chydag arwynebedd o 575 hectar hi yw'r drydedd fwyaf yng ngwledydd Prydain. Mae'n rhan o Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig Fenn’s, Whixall, Bettisfield, Wem & Cadney Mosses, sy'n 948 hectar i gyd.

Gwelir Gylfinir, Boda tinwyn, Troellwr mawr, Tylluan gorniog, Cwtiad aur, Hebog tramor, Cudyll bach, Pibydd torchog, Cornchwiglen a Bras melyn.^[1]

Mae 18 math o fwsog, Chwys yr haul, Llafn y bladur, Rhosmari gwyllt, Chwysigenddail bach, Corsfrwynen wen, Dicranum bergeri, Dicranum leioneuron a Sphagnum pulchrum. Mae hefyd Mwyaren y Berwyn, Creiglusen a Llugaeronen, Pryf gwellt, 29 math o fursen a gweision y neidr, 670 math o wyfyn a 32 math o loynnod byw. Mae nadroedd, madfallod a 166 math o adar.^[2]

Mae pili-palod yn cynnwys gwibiwr llwyd a gloynnod brwmstan, a gwelir llygoden y dŵr, ystlumod, ysgyfarnogod, belaod, moch daear, llyffantod, brogaod, madfallod, nadroedd defaid, gwiberod a nadroedd y gwair.^[1]

• Erthygl yn Y Naturiaethwr gan Dr J.L. Daniel Archifwyd 2011-08-09 yn y Peiriant Wayback

• 
  Y gors
• 
  Mawnog Whixall
• 
  Tir fferm o dan dŵr
• 
  Camlas Llangollen yn hollti'r warchodfa
• 
  Cornchwiglen