Martin Mystere poznatiji u bivšoj Jugoslaviji kao Marti Misterija je naziv junaka iz istoimenog avanturičnog naučno- fantastičnog stripa koji je prvi put izašao 1982. Scenario je napisao italijanski scanrista Alfredo Castelli a lik je nacrtao Giancarlo Alessandrini. Radi se o naučniku, detektivu nemogućeg, koji rješava mnoge zagonetke i zastupa teorije koje zvanična nauka ne priznaje.^[1]

Martin Jaques Mystere (Marti Žak Misterija) kako njegovo puno ime glasi je antropolog, arheolog, poznavalac mnogih jezika i drevnih pisama, simbola, kodova. Sakuplja arheološke artefakte, knjige, umjetnička djela. Stanuje u Njujorku (New York) bogatom kvartu Washington News, vozi ferari registarskih tabli NY56367, za razliku od drugih stripjunaka poput Dilana Doga i Mister Noa nema novčanih problema.^[2] Posjeduje pištolj Murčadnu, star 15.000 godina iz drevne civilizacije Mu (Lemurija), koji ispaljuje plavkasto lasersko zračenje.^[3] Koncept se okreće uglavnom oko drevnog sukoba dvije civilizacije^[1]: Atlantida i Mu iza kojih su ostali dokazi u obliku podzemnih objekata, živih osoba, androida itd. Pored toga pojavljuju se historijske ličnosti. Tu su i radnje i fiktivni likovi (Pickmann, Normann Bates) iz pera Hauarda Filipsa Lovkrafta (Howard Philips Lovecraft) "Brda ludila", ukleta knjiga Necronomicom.^[4]

Njegov stalni pratilac je civilizovani neandertalac Java, kojeg je spasio i od tada je ostao s njim, koji nije u stanju da govori te se sporazumijeva znakovnim jezikom (gluhonijemih osoba) i krikovima. Ima nadljudsku snagu i razvijenija čula od ljudskih. Nakon duge procedure Martiju je dodijeljeno starateljstvo nad Javom. Tu je i Diana Lombard, stalna saputnica koja se nada da će je Marti jednog dana oženiti. Nije potvrđeno ali u nekim epizodama špekuliše se da ona radi u stvari za Ljude u crnom, njegove najveće neprijatelje odnosno da je dvostruki agent. Policijski instektor Trejvisa Trejvisa (Travis Travis) ili duplo T. kako njegov nadimak glasi često ga moli za pomoć a podršku dobija i od šefa baze Drugdje Krisa Tauera (Chris Tower).

Glavni neprijatelji su Ljudi u crnom,obično se pojavljuju u crnoj odjeći, čiji je zadatak očuvati poredak napisan u knjigama po utvrđenim šemama. Oni se susreću s Martijem već u prvoj epizodi (naziv epizode je u finalnoj verziji glasio bio Uomino in Nero odnosso Ljudi u crnom) kod Azurnih ostrva gdje mu stavljaju do znanja da je istorija ono šta je zapisano zadnjih 2.000 godina i uništavaju dokaze koji idu nasuprot tome.^[2] Ponekad se bore i na istoj strani kao i Marti, primejra radi agent Erickson jedan on njih mu je pomagao. Osnovani su prvenstveno pod imenom Crno društvo, njihovi prvi članovi su bili Atlantiđani Adam, Eva i mutant Korg. Njihov zadatak je bio da spriječe sličnu katastrofu koja je zadesila Atlantidu.^[5]

Poznati ljudi u crnom:

• Li Jen - visoka članica Komunističke partije Kine^[6]
• Mirijam Malik - arheolog i orijentalistkinja ^[7]
• Terit - feničanski moreplovac i istraživač^[8]

Kao neka vrsta protivteže pojavljuju se Ljudi u sivom koji se sukobljavaju s njima ali nemaju iste motive kao Marti. Uglavnom konzerviraju znanje.^[9] Osnovani su ukazom Thomasa Jeffersona i Benjamina Franklina. U epizodi NLO 1896. poistovjećuju se Ljudi u sivom s bazom Drugdje.^[10]

Bivši Martijev prijatelj Sergej Orlof (u drugom izdanju Serž Orli) upotrebljava nauku u loše svrhe. Posjeduje isti pištolj kao i Marti koji je montiran umjesto desne šake.

U jednoj epizodi se aludira na to da je Zagor pripadao Ljudima u sivom. Također se Marti susreće s već ostarjelim pilotom Džerijem Drejkom (Jerry Drake) poznatijim pod nadimkom Mister No. U specijalnom izdanju Posljednja stanica - Užas dolazi do susreta s Dilanom Dogom. Android, s pamćenjem na život Martija Misterije susreće se u budućnosti s Nejtanom Neverom (Nathan Never).^[11]