Lehçe (język polski, polszczyzna), Polonyalıların konuştuğu dil. Polonya'nın resmî dilidir ve 39 milyonu Polonya'da olmak üzere dünyada toplam 50 milyon kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilir. Hint-Avrupa dilleri ailesininSlav dilleri öbeğine bağlı bir dildir. Dünyada yaklaşık 44 milyon insanın ana dilinin olduğu tahmin edilmektedir (39 ile 48 milyon arasında tahminler bilimsel literatürde bulunabilir). Bu dil esas olarak Polonya sakinleri ve sözde kişilerin temsilcileri tarafından konuşulmaktadır.
Dilsel tipoloji açısından, morfoloji alanında geniş bir çekim ile çalışan çekimsel bir dildir. Lehçe vurgu genellikle sondan itibaren ikinci heceye düşer ve cümle içinde SVO (tamamlayıcı kararın konusu) hüküm sürer. Lehçe şu anda Batı Slav temsilcileri arasında en fazla kullanıcıya sahiptir ve ortak kullanım açısından ikinci Slav dilidir. Günümüzde, kötü işaretlenmiş ve kaybolan diyalektik çeşitliliğin yanı sıra standart dil iletişim pratiğinde hakimiyet ile karakterizedir. Danışma görevini yerine getiren Polonya Dil Konseyi tarafından düzenlenir. Latin alfabesi ek aksan işaretleri ile zenginleştirilmiştir.
Lehçe
Sınıflandırma
Lehçe, Hint-Avrupa dil ailesine ait Slav dillerinin batı şubesine aittir. Batı Slav lehçesi sürekliliğini oluşturduğu Slovakça ve Çek dili ile yakından ilgilidir. Bu dil varlıkları Ausbau tipi dillerdir, yani sınırları, sosyo-politik ve kültürel faktörler kadar dilbilimsel konulara dayandırılmamıştır. Bu etnolektler ayrı dil standartlarına sahip olduklarından ve edebi gelenekler geliştirdiklerinden ve bağımsız devletlerde resmi dillerin işlevlerini yerine getirdiklerinden, bağımsız, özerk diller olarak adlandırılırlar. Bununla birlikte, diyalektik süreklilik olgusu, dilbilimde katı diller arası sınırlar koymayı imkansız kılmaktadır. Polonya lehçeleri ile Çek-Slovak lehçeleri arasındaki ayrım, dil standardizasyonunun kapsamına karşılık gelen ulusal sınırlara dayanmaktadır.
Modern Polonya dili, öncelikle kitle eğitimi ve iletişiminin ve insanların kitlesel göçünün etkisiyle yüksek derecede homojenlik ile ayırt edilir. Polonya genelinde yaygın olan standart (ülke çapında) dilin yaygınlaşması, kırsal alanlarda bir ölçüde korunmuş olan mevcut diyalektik farklılıkların önemli ölçüde bulanıklaşmasına neden olmuştur. Buna ek olarak, normatifist eğilimler, dil farklılıklarını düzeltmeye odaklanan Polonya dilbiliminde evde bulunmaktadır. Lehçe dil alanında kullanılan Kashubian etnikolekt, kabul edilen sınıflandırma kavramlarına bağlı olarak Lehçe dilinin lehçelerine dahil edilir veya ayrı bir dil olarak kabul edilir. Dilsel bakış açısından, Polonya dilinden ayrıdır, ancak sosyo-dilbilimsel koşullar onu Lehçe lehçesi olarak algılamaktadır - çünkü sosyal olarak gelişmiş bir dil olarak çeşitli iletişim alanlarında hakimdir.
Język polski należy wraz z językiem czeskim, słowackim, pomorskim (którego dialekt kaszubski przez część polskich uczonych jest jeszcze często traktowany jako dialekt języka polskiego), dolnołużyckim, górnołużyckim oraz wymarłym połabskim do grupy języków zachodniosłowiańskich, stanowiących część rodziny języków indoeuropejskich. Ocenia się, że jest on językiem ojczystym około 46 milionów ludzi na świecie, w tym głównie w Polsce oraz wśród Polaków za granicą
Harflerin okunuşunun yaklaşık açıklaması:
Ą - Yaklaşık Fransızca "on" gibi (nazal O)
C - Türkçe "ts"
Ć - Hafif bir Ç gibi (T ve Y aynı anda konuşulur gibi.)
Ę - Fransızca "in" gibi (nazal E)
CH / H - sert bir H sesi. Azerice "X" harfine karşılık gelir.
J - Türkçe "y"
Ł - İngilizce "water"ın w harfi gibi, ue (sessiz L); takribî W Tatarçada
Ń - Türkçe "ny"'e benzer
Ó - "u"
O - hafif geriden bir o
Ś - Hafif bir Ş gibi (H ile Ş arasında bir harf.)
W - Türkçe "v"
Y - Türkçe "ı" ile "e" arası gibi
Ź - Hafif bir J gibi (H ile J arasında bir harf.)
Ż - Türkçe "j"
NI - "ny(i)"
ÓW - UF
SI - Hafif Ş(İ)
SZ - "ş"
CI - Hafif Ç(İ)
CZ - ince "ç"
DŹ - Hafif bir C (D ve Y aynı anda konuşulur gibi.)
DŻ - ince "c"
DZI - Hafif C(İ)
ZI - Hafif J(İ)
Sözcük dağarcığı
Kişi zamirleri
Tekil
Çoğul
ja [ya] - Ben
my [mı] - Biz
ty [tı] - Sen
wy [vı] - Siz
on [~] - O (eril) ona [~] - O (dişil) ono [~] - O (nötr)
oni [onyi] - Onlar (en az bir erkek içeren topluluk) one - Onlar (sadece kadınlardan oluşan veya insanlardan oluşmayan topluluk)
Olmak Fiili
ja jestem [ya yestem] - Ben ...im
my jesteśmy [mı yesteşmı] - Biz ...iz
ty jesteś [tı yesteş] - Sen ...in
wy jesteście [vı yesteşçe] - Siz ...iniz
on jest [on yest] - O ...dir (eril) ona jest [ona yest] - O ...dir (dişil) ono jest [ono yest] - O ...dir (nötr)
oni są [onyi soŋ] - Onlar ..dirler (en az bir erkek içeren topluluk) one są [one soŋ] - Onlar ...dirler (sadece kadınlardan oluşan veya insanlardan oluşmayan topluluk)
Sayılar
jeden [yeden] - bir
dwa [dva] - iki
trzy [tşı] - üç
cztery [çterı] - dört
pięć [pyenç] - beş
sześć [şeşç] - altı
siedem [şedem] - yedi
osiem [oşem] - sekiz
dziewięć [cevyenç] - dokuz
dziesięć [ceşenç] - on
jedenaście [yedenaşçe] - on bir
dwanaście [dvanaşçe] - on iki
trzynaście [tşınaşçe] - on üç
czternaście [çternaşçe] - on dört
piętnaście [pyetnaşçe] - on beş
szesnaście [şesnaşçe] - on altı
siedemnaście [şedemnaşçe] - on yedi
osiemnaście [oşemnaşçe] - on sekiz
dziewiętnaście [cevyetnaşçe] - on dokuz
dwadzieścia [dvaceşça] - yirmi
trzydzieści [tşıceşçi] - otuz
czterdzieści [çterceşçi] - kırk
pięćdziesiąt [pyeŋçceşont] - elli
sześćdziesiąt [şeşçceşont] - altmış
siedemdziesiąt [şedemceşont] - yetmiş
osiemdziesiąt [oşemceşont] - seksen
dziewięćdziesiąt [cevyenceşont] - doksan
sto [~] - yüz
pięćset [pyentset] - beş yüz
tysiąc [tışonts] - bin
milion [milyon] - bir milyon
miliard [milyart] - bir milyar
Aylar
styczeń [stıçeny]
ocak
luty [lutı]
şubat
marzec [majets]
mart
kwiecień [kvyeçeny]
nisan
maj [may]
mayıs
czerwiec [çervyets]
haziran
lipiec [lipyets]
temmuz
sierpień [şerpyeny]
ağustos
wrzesień [vjeşeny]
eylül
październik [pajcernyik]
ekim
listopad [listopat]
kasım
grudzień [gruceny]
aralık
Hayvanlar
słoń [swony]
fil
koń [kony]
at
kot [~]
kedi
pies [pyes]
köpek
krowa [krova]
inek
wilk [vilk]
kurt
świnia [şvinya]
domuz
mucha [muxa]
sinek
osa [~]
eşekarısı
pszczoła [pşçowa]
arı
niedźwiedź [nyecvyec]
ayı
ślimak [şlimak]
salyangoz
jeż [yeş]
kirpi
Sık Kullanılan Fiilerin Çekimi
ja mam [ya mam] - benim ... var.
my mamy [mı mamı] - bizim ... var.
ty masz [tı maş] - senin ... var.
wy macie [vı maçe] - sizin ... var.
on ma [~] - onun ... var. (eril) ona ma [~] - onun ... var. (dişil) ono ma [~] - onun ... var. (nötr)
oni mają [onyi mayaŋ] - onların ... var. (en az bir erkek içeren topluluk) one mają [one mayaŋ] - onların ... var. (Sadece kadınları içeren veya insanları içermeyen topluluk)
Diğer
drzewo [djevo]
ağaç
kwiat [kfiat]
çiçek
dzień [cin]
gün
miesiąc [myeşonts]
ay
rok [~]
yıl
Anglia [anglya]
İngiltere
Szkocja [şkotsya]
İskoçya
Walia [valya]
Galler
Irlandia [irlandya]
İrlanda
Wielka Brytania [vyelka brıtanya]
Büyük Britanya
Zjednoczone Królestwo [zyednoçone krulestvo]
Birleşik Krallık
Niemcy [nyemtsı]
Almanya
Słowacja [swovatsya]
Slovakya
Norwegia [norvegya]
Norveç
Rosja [rosya]
Rusya
Dania [danya]
Danimarka
Wyspy Owcze [vıspı ofçe]
Faroe Adaları
Belgia [belgya]
Belçika
Japonia [yaponya]
Japonya
Stany Zjednoczone Ameryki [stanı zyednoçone amerıki]
