|
Île-à-Vache Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Île-à-Vache (także Île-à-Vaches) – wyspa na Morzu Karaibskim, w archipelagu Wielkich Antyli, położona u południowo-zachodniego wybrzeża wyspy Haiti, około 11 km na południowy wschód od miasta Les Cayes[1]. Czwarta pod względem wielkości wyspa należąca do Haiti[a][2], o powierzchni 52 km²[1]. Zamieszkana przez około 16 000 osób (2023), administracyjnie stanowi gminę w okręgu Les Cayes, w Departamencie Południowym[3]. Gospodarka opiera się na rolnictwie (uprawa bawełny i cytrusów, hodowla bydła) i rybołówstwie[1]. Stanowi ośrodek turystyki[2]. Występują to złoża chromitu[1]. Nazwa Île-à-Vache(s) oznacza w języku francuskim „wyspę krowią” (krowa – vache, w liczbie mnogiej – vaches)[1]. Wyspa zawdzięcza ją zamieszkującym ją niegdyś stadom zdziczałych krów[4]. HistoriaW epoce kolonialnej Île-à-Vache stanowiła dogodną przystań dla piratów. Niejednokrotnie była miejscem zgrupowania angielskich i francuskich bukanierów, operujących z Port Royal i Tortugi, podczas przygotowań do wspólnych napadów na kolonie hiszpańskie na Karaibach. Tutaj też dochodziło do dzielenia łupów. W 1668 roku przybył tu Henry Morgan, organizujący atak na Cartagenę, wówczas najzamożniejsze, ale i silnie ufortyfikowane, miasto hiszpańskie w regionie. Przypadkowa eksplozja prochu na fregacie „Oxford”[4], prawdopodobnie wywołana przez iskrę z paleniska, nad którym pieczono prosiaka[5], doprowadziła do zatonięcia okrętu. Śmierć poniosło ponad dwustu, spośród blisko tysiąca, zgromadzonych piratów, znacznie osłabiając siły Morgana. W rezultacie obrał on łatwiejszy cel – miasta Maracaibo i Gibraltar[4]. Wrak okrętu został odnaleziony w 2004 roku[5]. Wyspę odwiedził także François l’Olonnais[4]. W 1862 roku, podczas wojny secesyjnej amerykański biznesmen Bernard Kock wydzierżawił niezamieszkaną wówczas wyspę od rządu haitańskiego i wysunął propozycję osiedlenia na niej 5000 czarnoskórych niewolników wyzwolonych ze stanów Konfederacji. Po akceptacji planu przez prezydenta Abrahama Lincolna, pierwszy (i jedyny) statek z 453 wyzwoleńcami przybył na wyspę w maju 1863 roku. Kock zarządzał wyspą, wyzyskując osiedleńców, nie zapewnił im odpowiednich warunków sanitarnych i mieszkaniowych. W ciągu niespełna roku 88 osób zmarło w wyniku chorób i głodu, a 73 zbiegły na Haiti. Wobec rewolty mieszkańców Kock uciekł. W obliczu doniesień o panujących na wyspie warunkach, w lutym 1864 roku wysłany został okręt US Navy z zadaniem sprowadzenia pozostałych mieszkańców z powrotem do kraju, pozostawiając kolonię opuszczoną[6][7]. Napływ ludności i zabudowę wyspy na większą skalę zapoczątkowano w latach 30. i 40. XX wieku. W 1976 roku utworzono osobną gminę Île-à-Vache[3]. W 2012 roku rząd Haiti zapowiedział przeprowadzenie daleko idących inwestycji na wyspie[8], mających na celu wskrzeszenie haitańskiego sektora turystycznego, który praktycznie zanikł w latach 80., w okresie dyktatury Duvaliera[9]. Plany porzucono do 2018 roku; ich reliktem jest nieukończone lotnisko międzynarodowe[8]. W 2023 roku 80% ludności nie miało dostępu do czystej wody pitnej[3]. UwagiPrzypisy
Information related to Île-à-Vache |
||||||||||||||||||
.jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
