|
Nowy Port
Nowy Port (kaszb. Fôrwôter albo Nowi Pòrt, niem. Neufahrwasser)[2] – dzielnica Gdańska położona przy ujściu Martwej Wisły. Graniczy od zachodu z Brzeźnem, od południa z Letnicą, a przez Martwą Wisłę z Przeróbką. Dzielnica ma charakter mieszkaniowo-portowy, dawniej mieszkaniowo-portowo-przemysłowy. Wzdłuż nabrzeży rozciągają się tereny portu morskiego Gdańsk. Dawniejsza, niemiecka nazwa dzielnicy "Neufahrwasser" pochodzi od Neues Fahrwasser, czyli "nowy tor wodny" i w XVIII wieku oznaczała pierwotnie akwen pomiędzy wybrzeżem w Nowym Porcie a wyspą w miejscu dzisiejszego półwyspu Westerplatte, obecny Kanał Portowy. Kanał ten zastąpił zamulane, pierwotne ujście Wisły przebiegające w okolicy dzisiejszej nasady półwyspu Westerplatte[3][4]. Nazwę tę przeniesiono następnie na powstającą od 1772, położoną nad Kanałem Portowym osadę. W języku polskim pod koniec XIX wieku zaczęto używać nazwy w brzmieniu Nowyport[5] lub Nowy Port, co dobrze określało dzielnicę w stosunku do "starego" portu Gdańska położonego na Motławie. Warunki naturalneNowy Port jest dzielnicą mieszkaniowo-portową, dawniej mieszkaniowo-portowo-przemysłową, znajdującą się w północnej części miasta nad brzegiem morza. Dzielnica w całości leży w mezoregionie Pobrzeże Kaszubskie, zachodnia i północno-zachodnia granica dzielnicy (ze Stogami z Przeróbką) jest granicą pomiędzy mezoregionami – Stogi leżą już na Mierzei Wiślanej[6]. Na terenie Nowego Portu znajduje się stacja meteorologiczna[potrzebny przypis]. Temperatury notowane w Nowym Porcie są minimalnie niższe niż te obserwowane w innych okolicznych stacjach. Różnica ta jest szczególnie widoczna wiosną i jesienią[7]. Zabudowa.JPG) Obiekty portoweZnaczna część terenu dzielnicy, położona wzdłuż Kanału Portowego i Martwej Wisły, leży w granicach morskiego portu Gdańsk[8][9]. Zarząd przedsiębiorstwa Morski Port Gdańsk SA ma siedzibę przy ul. Zamkniętej 18. Najważniejsze obiekty portowe w Nowym Porcie to, zaczynając od zachodu:
nad Kanałem Portowym:
oraz, na południowym skraju dzielnicy, nad Martwą Wisłą;
Przy ul. Na Zaspę 57 znajduje się siedziba Portowej Straży Pożarnej "Florian", której oddział I stacjonuje w Nowym Porcie. Zajęte niegdyś przez bazę paliwową obszary dawnego Szańca Zachodniego zostały udostępnione mieszkańcom; planowane jest przekształcenie tego terenu w park z widokiem na martwą Wisłę i Twierdzę Wisłoujście. Obiekty mieszkalne Zabudowę mieszkaniową Nowego Portu można podzielić na dwie zasadnicze części: starszą, w której dominują przedwojenne kamienice oraz nowszą, w której dominują bloki z prefabrykatów, w tym jedyny poza Przymorzem Wielkim falowiec z 1978, wybudowany jako ostatni z 8 gdańskich falowców. 11-piętrowy budynek ma 230 m długości i jest zamieszkiwany przez około 1200 osób. ZabytkiNa terenie Nowego Portu znajdują się następujące obiekty wpisane do rejestru zabytków[10]: 
.jpg)
Inne ważne obiekty zabytkowe, niewpisane do rejestru to m.in. zespół koszarowy z l. 1883-85 przy ul. Kasztanowej i Oliwskiej, zajezdnia tramwajowa przy ul. Władysława IV czy kilka domków robotniczych przy ul. Wilków Morskich (pozostałość osiedla wybudowanego przez Fundację Abegga, w latach 1891-94)[16]. HistoriaPrzed 1817Dawne nazwy: Neufahrwasser (1772), Danzig-Neufahrwasser (1906)[17]. W 1454 tereny Mierzei Wiślanej zostały przyznane Gdańskowi Wielkim Przywilejem. Gdańsk wszedł w posiadanie tych obszarów w XVII/XVIII wieku[17]. Nowy Port został lokowany na mocy rozporządzenia Fryderyka Wielkiego z 9 września 1772 jako osada portowa konkurencyjna dla Gdańska[10]. Wtedy to obszar ten wszedł w granice zaboru pruskiego. Król pruski, nie będąc w stanie zdobyć Gdańska militarnie, promował powstanie portu i nakładał dodatkowe opłaty celne na wchodzące do ujścia Wisły statki, co w ciągu kilku lat spowodowało zamierzony upadek handlu, zubożenie gdańszczan i kapitulację miasta. Wcześniej istniała tu niewielka osada rybacka, przynajmniej od XVI wieku, jednak gdańszczanie nie dopuszczali do jej rozwinięcia, obawiając się powstania kolonii przemytników. W XVI wieku na terenie obecnego Nowego Portu odbyła się bitwa pomiędzy wojskami króla Polski Stefana Batorego a miastem Gdańsk, zakończona ugodą. Od tego czasu Nowy Port, leżący faktycznie poza Gdańskiem, był przez Gdańsk lub przez cystersów kontrolowany.   Przed 1673 został założony cmentarz u zbiegu ulic Władysława IV i Wyzwolenia, na którym chowano żołnierzy z załogi Szańca Zachodniego, a od końca XVIII wieku także mieszkańców, zarówno protestantów jak i katolików. Teren cmentarza był powiększany, po 1855 był przeznaczony już wyłącznie dla ewangelików (katolicy otrzymali odrębny cmentarz). Został zamknięty po 1945 i następnie zlikwidowany, a na jego miejscu powstał ogród jordanowski[18]. Obecnie miejsce to oznaczone jest tablicą pamiątkową. W 1772, podczas pierwszego rozbioru Polski, teren Nowego Portu w przeciwieństwie do Gdańska znalazł się na terenie Prus i powstała w nim komora celna. Władze pruskie, pragnąc zdobyć Gdańsk, chciały osłabić go ekonomicznie, stąd zbudowały pod koniec XVIII wieku osadę portową i zachęcały kapitanów statków, by towary zostawiali już w Nowym Porcie, a nie w Gdańsku. W 1793 również Gdańsk znalazł się w granicach Prus, co spowodowało zlikwidowanie granicy pomiędzy Nowym Portem a Gdańskiem. Ponieważ nie było sensu utrzymywać dwóch portów w tak niewielkiej odległości od siebie, połączono w 1806 oba kapitanaty, tworząc de facto jeden port[19]. W 1785 powstała w Nowym Porcie szkoła elementarna[20]. Coraz większy tonaż budowanych statków oraz niski stan rzek Wisły i Motławy spowodowały konieczność przebudowy portu gdańskiego (na Motławie), jednakże już w 1807 okazało się, że port w Gdańsku będzie zbyt mały. Spowodowało to wzrost znaczenia portu w Nowym Porcie, który mógł przyjmować znacznie większe jednostki[21]. W 1812, podczas wojen napoleońskich, na teren państwa pruskiego wkroczyli Rosjanie, oblegając w styczniu 1813 Nowy Port, broniony przez wojska francuskie. Osada wyszła z oblężenia zrujnowana[19], po wojnie jednak nastąpił wielki rozwój osady, a w szczególności portu[10]. W 1814 w Gdańsku utworzono zarząd policji, który w swoim zasięgu działania miał nie tylko miasto Gdańsk, ale również nieleżący jeszcze w granicach miasta Nowy Port[22], którego niewielka część, biorąc pod uwagę granice dzielnicy po reformie z 1992, została włączona do miasta już 17 marca 1814[23]. 1817–1920 W 1817 Nowy Port został przyłączony do Gdańska, a znajdujący się na terenie dzielnicy port morski stał się drugim portem w mieście[10]. Wówczas to Nowy Port zaczął rozwijać się jeszcze bardziej dynamicznie niż wcześniej. W 1831 Gdańsk nawiedziła epidemia cholery. Epidemia ta na terenie miasta rozpoczęła się na terenie Nowego Portu, gdzie zaczęli chorować robotnicy[24]. W 1840 port w Nowym Porcie przestał oficjalnie istnieć jako osobny obiekt, gdyż został połączony z portem na Motławie. Dość istotnym impulsem do fuzji stała się ostra zima, która spowodowała odcięcie tradycyjnej drogi do portu na Motławie i konieczność przepływania przy nabrzeżu Nowego Portu (Martwą Wisłą)[25]. W latach 40. XIX wieku do Nowego Portu zaczęła docierać komunikacja publiczna. Powozy były własnością prywatną, ale kursowanie było kontrolowane przez miasto[26]. W tym samym czasie na terenie portu zadebiutowały parowe holowniki, które spowodowały znaczny wzrost przepustowości portu. W 1848 nastąpił bunt robotników portowych, którzy wcześniej holowali statki ręcznie. Władze miejskie zawiesiły działalność służb holownicznych. Holowniki wróciły jednak do służby już w 1849[25]. W 1855 katolicy otrzymali własny cmentarz u zbiegu ulic Wolności i Góreckiego, który funkcjonował tylko do 1886. W 1928 jego teren został przekształcony w park, a w latach 60. XX wieku na jego miejscu zbudowano betonowy obiekt usługowy. Nowy cmentarz katolicki został uruchomiony w 1866 przy ul. Góreckiego i funkcjonuje nadal (cmentarz w Nowym Porcie)[18]. W latach 20. XX wieku został powiększony w kierunku wschodnim[27]. W latach 1857–1858 zbudowano kościół, który obecnie jest własnością parafii rzymskokatolickiej pw. Św. Jadwigi Śląskiej[28]. .JPG) W latach 60. XIX wieku gdański port przeżywał trudności gospodarcze, związane z zaniedbaniami i niedoinwestowaniem. W petycji do władz pruskich stwierdzono, że w Prusach nie ma drugiego portu, który musi obsługiwać taką ilość statków (około 3000 rocznie) i jednocześnie byłby tak zaniedbany. Gdańska korporacja kupiecka żądała przesunięć środków inwestycyjnych z małych portów na terenie Pomorza Zachodniego na rzecz portu w Gdańsku. Mimo podwojenia żeglugi w Nowym Porcie, w latach 60. Port nie został rozbudowany[29].  Jedyną istotną inwestycją była wybudowana w 1867 linia kolejowa, łącząca centrum Gdańska z Nowym Portem (linia kolejowa nr 249)[30]. Linia kolejowa oprócz tego, że spowodowała możliwość całorocznej pracy przeładunkowej na kierunku ląd-statki, spowodowała też rozwój dzielnicy[29]. W 1891 zostały przyłączone grunty wsi Brzeźno (wokół Basenu Wolnocłowego)[17]. W 1891 w Nowym Porcie powstała pierwsza linia tramwajowa, łącząca Nowy Port (obecny przystanek kolejowy Gdańsk Brzeźno) z Brzeźnem. Linia ta nie była połączona z żadną inną gdańską linią tramwajową[31]. W 1894 otwarto latarnię morską, która oprócz wskazywania drogi okrętom i samolotom, posiadała kulę czasu umożliwiającą synchronizowanie zegarów[32]. W 1899 w Nowym Porcie powstały Gdańskie Tramwaje Elektryczne, będące filią drezdeńskiego Towarzystwa Akcyjnego Kummer. Połączono wówczas sieci tramwajowe, przez co Nowy Port zyskał połączenie tramwajowe z Wrzeszczem przez Brzeźno oraz linię łączącą Nowy Port ze Śródmieściem, przechodzącą przez obecne tereny stoczniowe. W 1899 wybudowano również zajezdnię, służącą do dziś[31].  Szczególnie dynamiczny okres w rozwoju dzielnicy przypada jednak na początek XX wieku. W latach 1902–1909 w Nowym Porcie powstało 126 nowych budynków mieszkalnych, głównie przeznaczonych dla robotników, szybciej budowano tylko w znacznie większym terytorialnie i ludnościowo Wrzeszczu (364 domy)[33]. W 1906 dzielnica została skanalizowana[19]. Podczas I wojny światowej produkcja przemysłowa Nowego Portu była podporządkowana celom militarnym, a dotychczasowy port handlowy został przekwalifikowany na port wojenny[19]. W 1919, na skutek kryzysu, jedna z linii tramwajowych do Nowego Portu została zawieszona na niemal cały rok[31]. 1920–1945Po wejściu w życie postanowień traktatu wersalskiego Gdańsk stał się wolnym miastem, port został przekazany w zarząd Rady Portu i Dróg Wodnych. Opuszczone przez wojsko koszary przy ul. Kasztanowej/Oliwskiej zostały 11 marca 1922 przyznane na własność rządowi polskiemu, który urządził w nich tzw. etap emigracyjny. W późniejszych latach w obiekcie tym znajdowały się: mieszkania zajmowane przez obywateli polskich pracujących w Wolnym Mieście Gdańsku, świetlica Związku Polaków, szkoła podstawowa Macierzy Szkolnej, sala sportowa, Dom Harcerza oraz kaplica pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, której rektorem był ks. Marian Górecki. W 1928 zajezdnia w Nowym Porcie została zbudowana od podstaw i w tym kształcie istnieje bez większych zmian do dziś[31]. W 1929 przeniesiono torowisko z terenów stoczniowych na obecną ulicę Marynarki Polskiej – linia ta otrzymała taki przebieg, jaki ma obecnie[31]. 1 września 1939 ostrzał z okrętu Schleswig-Holstein, cumującego w Nowym Porcie oraz z Latarni Morskiej rozpoczął II wojnę światową. Wielu Polaków mieszkających w dzielnicy zostało w tym dniu aresztowanych. Równocześnie władze niemieckie przejęły dawny kompleks koszarowy przy ul. Kasztanowej/Oliwskiej, gdzie powstały obóz przejściowy Nowy Port (Zivilgefangenenlager Neufahrwasser) oraz komenda obozów jenieckich, pod którą podlegały jeszcze dwa inne obozy na Pomorzu (do 31 marca 1940). W lutym 1945 z Nowego Portu rozpoczęła się ewakuacja niemieckiej ludności Gdańska[19]. 30 marca 1945 do Nowego Portu wkroczyły wojska radzieckie. W wyniku działań wojennych port został doszczętnie zniszczony[19]. 1945–1989 W 1951 utworzono Szybką Kolej Miejską, obsługującą początkowo odcinek Gdańsk Główny – Gdańsk Nowy Port[31]. 7 listopada 1954, w 37. rocznicę rewolucji październikowej, został otwarty Morski Dom Kultury z kinem[34]. W 1961 w Nowym Porcie powstał Zespół Szkół Morskich, przekształcony w 1974 w Morskie Liceum Zawodowe, szkoła ta miała za zadanie kształcić przyszłych marynarzy[35]. W latach 60. zajezdnia Nowy Port została zmodernizowana[31]. W latach 70. gdańskie porty szybko się rozwijały, a wraz z nimi rozwijała się dzielnica portowa Nowy Port[35]. W 1984 latarnia morska przestała pełnić funkcję nawigacyjną[32]. Po 198915 grudnia 2002[36] lub w 2003 skrócono linię Gdańsk Główny – Gdańsk Nowy Port, do przystanku Gdańsk Brzeźno. Linia ta została ostatecznie zamknięta w czerwcu 2004[37]. W 2004 latarnia morska w Nowym Porcie została otwarta dla zwiedzających[32]. W latach 2007–2009 zostały zbudowane Kamienice Magellana przy ul. Wyzwolenia (zespół dwóch trzypiętrowych budynków)[38]. Popularna za PRL restauracja/klub nocny "Wiking" w nowej rzeczywistości gospodarczej została zlikwidowana; obecnie w jej miejscu znajduje się sklep popularnej sieci sklepów dyskontowych. W ostatnim czasie dzielnica zaczęła wzbogacać się w małe, plenerowe formy architektoniczne (drewniana rzeźba ryby pomuchel przy ul. Rybołowców oraz rzeźby lwa i lwicy na terenie Szkoły Podstawowej nr 55 przy ul. Wolności). W 2019 zaprezentowano koncepcję przekształcenia terenu przy dawnej bazie promowej w obszar spacerowo-rekreacyjny. Obszar ten obejmuje najstarszy fragment cmentarza ewangelickiego z XVII wieku[39]. Planowane przekształcenie terenu dawnej bazy paliw przy Szańcu Zachodnim o pow. 4,5 ha w park miejski, znajdującego się od 2007 we władaniu miasta, z powodu zanieczyszczenia gruntów i wysokiego kosztu rekultywacji (od 6,5 do 30 mln zł), nie zostanie zrealizowane[40]. W 2020 podpisano umowę na rewitalizację ulic Góreckiego (około 350 m od skrzyżowania z ul. Wolności do skrzyżowania z ul. Oliwską), Strajku Dokerów (200 m od skrzyżowania z ul. Góreckiego do ul. Wilków Morskich) oraz fragmentu ulicy Wilków Morskich (250 m od ul. Oliwskiej do ul. Wolności)[41]. Transport i komunikacjaKomunikacja zbiorowa zaczęła docierać ze Śródmieścia do Nowego Portu w latach 40. XIX wieku, kiedy to wprowadzono prywatną, ale regulowaną przez miasto komunikację powozową[26]. KolejNa terenie dzielnicy znajdują się dwie zamknięte stacje, obsługiwane wcześniej przez SKM w Trójmieście: Gdańsk Nowy Port i Gdańsk Brzeźno.  Linia do Nowego Portu powstała w 1867, początkowo łącząc stację czołową przy Dworcu Brama Nizinna przez tereny ówczesnej wsi Zaspa z nabrzeżem Kanału Portowego. Linia od początku obsługiwała zarówno przewozy towarowe, jak i pasażerskie. Przed 1938 stacja zmieniła nazwę z Neufahrwasser na Danzig Neufahrwasser[30], a stacja Brösen na Danzig Brösen[42]. W 1951 powstała szybka kolej miejska, która połączyła Nowy Port z Gdańskiem Głównym[36]. 15 grudnia 2002[36] skrócono linię Gdańsk Główny – Gdańsk Nowy Port do przystanku Gdańsk Brzeźno. 24 czerwca 2005 ostatecznie zlikwidowano linię Gdańsk Główny – Gdańsk Nowy Port. O 18.55 odjechał ostatni pociąg z Gdańska Brzeźna. Przyczyną likwidacji tej linii była niska frekwencja, spowodowana konkurencją ze strony komunikacji miejskiej, a zwłaszcza tramwajów linii 13, 15 (niefunkcjonujące (stan na 2023)) oraz 7 i 10 (funkcjonujące (stan na 2023))[37]. Po likwidacji ruchu pasażerskiego linia jest używana w ruchu towarowym, obsługując port. W 2006 rozebrano linię kolejową nr 722 prowadzącą do Nabrzeża Wiślanego w Porcie Gdańskim. Ruch pociągów na tej linii był bardzo uciążliwy dla mieszkańców, gdyż biegła ona przez tereny mieszkalne dzielnicy. Powodowało to, że mimo zachowania szczególnej ostrożności i jazdy z maksymalną prędkością 20 km/h dochodziło do kolizji z pociągami[43]. Zadanie rozebranej linii przejęła linia kolejowa z Zaspy Towarowej przez teren elektrociepłowni "Wybrzeże" do Nabrzeża Wiślanego, leżąca już poza terenem Nowego Portu. Drogi krajoweW Nowym Porcie, przy przystani promowej, rozpoczyna się droga krajowa nr 91. Droga ta przebiega ulicami Przemysłową, Oliwską, Rybołowców, Wolności, Marynarki Polskiej, a w przeciwnym kierunku, zamiast przez Rybołowców, prowadzi ulicą Władysława IV. Tramwaje Na terenie dzielnicy znajdują się zajezdnia tramwajowa oraz dwie pętle uliczne. Do dzielnicy docierają: linia nr 5 z pętli Oliwa przez Wrzeszcz i Brzeźno, nr 7 z pętli Łostowice Świętokrzyska oraz nr 10 z przystanku Brętowo PKM przez Dworzec Główny. Torowisko na terenie dzielnicy ma kształt podwójnej pętli ulicznej o wspólnym odcinku na ulicy Wolności. Większa pętla wiedzie ulicami Rybołowców, Wolności, Władysława IV, Oliwską i korzystają z niej linie 5 i 7, mniejsza natomiast w stronę Letnicy ulicami Wolności, Władysława IV, Strajku Dokerów, Góreckiego i Marynarki Polskiej, przejeżdża nią linia 10. Tramwaje elektryczne pojawiły się w Nowym Porcie już w XIX wieku[19]. Linie do Nowego Portu wielokrotnie zmieniały swój przebieg, obecny przebieg linii z centrum Gdańska został wytyczony w 1929. Zajezdnia posiada schemat, który bez większych zmian pochodzi z ostatniej modernizacji w latach 60[31]. Autobusy miejskieNa terenie dzielnicy jeżdżą autobusy miejskie linii 148 (z Żabianki SKM) i 283 (z Niedźwiednika). Linia nr 148 łączy Nowy Port z Żabianką SKM. Jedzie przez Nowy Port ulicami Wyzwolenia, Marynarki Polskiej, Wolności (gdzie linia biegnie tą samą drogą co linie tramwajowe) i Władysława IV do zajezdni tramwajowej. Z powrotem linia prowadzi ulicami Władysława IV, Na Zaspę, Ks. Mariana Grójeckiego. Linia nr 283 łączy Nowy Port z Niedźwiednikiem. Jedzie przez Nowy Port ulicami Oliwską, Rybołowców, Wolności (gdzie linia biegnie tą samą drogą co 148 i linie tramwajowe) i Władysława IV do zajezdni tramwajowej. Z powrotem linia biegnie ulicami Wolności, Władysława IV. Komunikację nocną zapewniają linie N2 (Nowy Port – Brzeźno – Wrzeszcz – Piecki – Łostowice Świętokrzyska) oraz N12 (Jasieńska – Migowo – Suchanino – Dworzec Główny – Nowy Port – Brzeźno – Żabianka SKM). PromDo 31 maja 2016, znajdujący się na terenie dzielnicy Szaniec Zachodni łączył z Twierdzą Wisłoujście i Szańcem Wschodnim samochodowo-pasażerski prom Wisłoujście[44]. Kultura i edukacja Galerie Sztuki w Nowym PorcieW Nowym Porcie znajduje się kilka miejsc zajmujących się promocją sztuki wśród mieszkańców i mieszkanek. Jedna z nich to Galeria NPS, która działa od 6 maja 2009, powstała z inicjatywy Marcina Bildziuka[45]. Galeria funkcjonuje przy powstałym w 2008 Stowarzyszeniu Nowy Port Sztuki[46]. Od 2009 uczestniczy w projekcie Noc Muzeów. W 2010 w galerii miała miejsce wystawa Tadeusz Kantor Dziś są moje urodziny, zorganizowana w XX rocznicę śmierci artysty we współpracy z Cricoteką – Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora[47]. Przy ulicy Bliskiej 11A, znajduje się Galeria Społecznie Zaangażowana MEWKA, którą prowadzi artysta Bartosz Zimniak mieszkający w Nowym Porcie. W galerii organizowane są liczne wystawy, wernisaże oraz warsztaty artystyczno-kreatywne oraz spotkania autorskie. Głównym założeniem MEWKI jest aktywne angażowanie mieszkańców i mieszkanek dzielnicy do uczestniczenia w procesach twórczych. Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, ma swoją siedzibę w budynku dawnych łaźni miejskich wybudowanych w latach 1907-1909 na skrzyżowaniu ulic ks. M. Góreckiego oraz Strajku Dokerów. Galeria w swojej ofercie posiada wystawy, warsztaty oraz pokazy filmowe w kinie studyjnym Kino Port. W budynku znajduje się także oddział Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku. Szkoły ponadgimnazjalneNa terenie Nowego Portu znajdują się trzy szkoły:[48]
SportNa terenie dzielnicy działa klub Portowiec Gdańsk, założony w 1957[49] i po 40-letniej przerwie reaktywowany w 2009. Klub posiada drużynę piłki nożnej, w sezonie 2010/11 występowała ona w A klasie[50]. Klub rozgrywa swoje mecze na boisku Zespołu Szkół Morskich[49]. Przed II wojną światową na terenie dzielnicy działały: FC Comet Neufahrwasser założony przed 1909, zlikwidowany przed 1914[51] oraz działający w latach 1919-1945 SV Neufahrwasser[52]. Kościoły i związki wyznanioweMorski Kościół Misyjny .jpg) .jpg) Kościoły i zakony rzymskokatolickieTeren dzielnicy znajduje się w granicach rzymskokatolickiej parafii pw. Św. Jadwigi Śląskiej[53]. Kościół parafialny został zbudowany w latach 1857–1858[28]. Przy ulicy Oliwskiej znajduje się Morski Kościół Misyjny pw. Niepokalanego Serca Maryi, użytkowany przez franciszkanów reformatów[54]. PrzemysłPrzemysł w Nowym Porcie ma już mniejsze znaczenie niż przed 1945. W przeszłości działały tu rafineria cukru, fabryka melasy, browar Bierbrauerei Richard Fischer oraz gorzelnia. Większość zakładów przemysłowych została zlikwidowana[55]. Rada Dzielnicy
Kadencja 2019–2024[61]
Kadencja 2015–2019[62]
do 1 czerwca 2014 jako Rada Osiedla[65]
Uwagi
Przypisy
Linki zewnętrzne
Zobacz też
Information related to Nowy Port |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
