|
Janusz Cegiełła
Janusz Wojciech Cegiełła[1] (ur. 28 czerwca 1926 w Łodzi, zm. 26 grudnia 2011 w Warszawie[1][2]) – pianista, organizator życia muzycznego, dziennikarz i krytyk muzyczny, scenarzysta filmowy i telewizyjny, popularyzator muzyki[3]. ŻyciorysRodzice- Jan Romuald i Apolinaria z Kaweckich - byli zamożnymi przedsiębiorcami handlowymi i przemysłowcami, a przy tym miłośnikami muzyki, dzięki czemu ich syn mógł uczyć się u Anny Maciańskiej, wybitnej pedagog, uczennicy Aleksandra Michałowskiego i Józefa Śliwińskiego. POza tym odbierał normalną edukację, i w czerwcu 1939 roku ukończył Szkołę powszechną przy Prywatnym Gimnazjum Męskim Aleksego Zimowskiego w Łodzi. Wojnę spędził z rodzicami w Warszawie[3]. Początkowo kontynuował edukację w Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, następnie na tajnych kompletach – latem 1944 roku złożył egzamin maturalny (zatwierdzony jesienią 1945 roku przez Państwową Komisję Weryfikacyjną w Warszawie). Podczas wojny podjął również próby kontynuacji kształcenia muzycznego pod kierunkiem prof. Anny Maciańskiej, prof. Hanny Domagalskiej i prof. Jerzego Lefelda (ucznia Aleksandra Michałowskiego w klasie fortepianu i Romana Statkowskiego w klasie kompozycji). W czasie wojny był żołnierzem AK, pseudonim „Rawicz”, najpierw w Szarych Szeregach, od 1943 roku w charakterze polowego sprawozdawcy i fotografika w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej[1]. Wyróżniony pochwałą przez pułkownika Jana Rzepeckiego „Wolskiego” i awansowany do stopnia sierżanta. Brał udział w powstaniu warszawskim[3][4][1]. Po kapitulacji powstania przedostał się do Milanówka. Podczas próby przejścia Wisły na szlaku Konstancin – Świdry Wielkie, z grupą BIP KG AK, został zatrzymany przez żołnierzy LWP i uwięziony. Zwolniono go jesienią 1945 roku[3][1]. W 1959 roku, podczas ubiegania się o paszport, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zastosowało szantażem próbę werbunku Cegiełły na TW, ale wobec jego odmowy cofnięto mu kontrakt zagraniczny i zwolniono z Pagartu[5]. Po powrocie do Łodzi studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Łódzkiego i w Konserwatorium Łódzkim[6], gdzie kształcił się pod kierunkiem prof. Antoniego Dobkiewicza, prof. Hanny Ilcewicz, prof. Władysława Raczkowskiego (ucznia Zdzisława Birnbauma, Felicjana Szopskiego i Juliusza Wertheima), prof. Kazimierza Jurdzińskiego, prof. Franciszka Wesołowskiego (ucznia Kazimierza Sikorskiego i Bronisława Rutkowskiego). W tym czasie pracował w polskiej YMCA w Łodzi przy organizacji koncertów, gdzie był jednym ze współzałożycieli jazzowego środowiska znanego jako „Koło Melomanów”, które przekształciło się w późniejszym czasie w zespół jazzowy Melomani. W Melomanach grali między innymi Jerzy Duduś Matuszkiewicz, Andrzej Trzaskowski, Krzysztof Komeda i Zbigniew Namysłowski[3]. Pracował również jako pianista w Szkole Rytmiki i Tańca Artystycznego Janiny Mieczyńskiej, gdzie zastępował chorego prof. Tomasza Kiesewettera. Po zakończeniu studiów wyjechał do Szczecina, gdzie organizował orkiestrę symfoniczną, następnie przekształconą w Państwową Filharmonię im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie. Występował również jako pianista, między innymi w duecie fortepianowym ze Stefanem Gościniakiem, dyrygentem Filharmonii Szczecińskiej. W latach 1955–1958 kierował Biurem Koncertowym Filharmonii Łódzkiej. W latach 1962–1965 był kierownikiem działu artystycznego Teatru Wielkiego w Warszawie za kadencji Bohdana Wodiczki. Do 1970 roku współpracował z filharmoniami w Katowicach, Bydgoszczy, Poznaniu, Lublinie, Gdańsku, Rzeszowie. Łącznie we wszystkich filharmoniach wystąpił ponad 6000 razy. Zdobył wówczas sławę popularyzatora muzyki i komentatora programów symfonicznych. Od 1972 roku był przedstawicielem Polski w Internationales Musikzentrum w Wiedniu. W latach 1973–1974 pełnił funkcję naczelnego dyrektora muzycznego Polskiego Radia i Telewizji[6][7]. W 1979 roku został powołany na stanowisko dyrektora Opery – Teatru Wielkiego w Łodzi[6][8]. Jako popularyzator muzyki zainicjował w poznańskiej TVP cykl „Stereo i w kolorze”[4], był także twórcą programów „Przeboje mistrzów”, „Słuchamy i patrzymy”, „Żywoty instrumentów”[7]. Był autorem ponad 120 scenariuszy filmowych i telewizyjnych[7]. Od 1982 roku Cegiełła publikował felietony muzyczne w dzienniku „Rzeczpospolita”[3], pisywał też regularnie do „Kultury” i „Ruchu Muzycznego”. Był biografem Aleksandra Tansmana[9]. W 1986 roku opublikował pierwszą monografię o tym kompozytorze – książka obejmowała życie i twórczość artysty w latach 1897–1939[10]. W 1996 roku opublikował kompletną biografię Aleksandra Tansmana, w dwu tomach, obejmującą cały okres życia i twórczości kompozytora (1897-1986)[11]. Był członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym, posiadał Odznakę Pamiątkową „Akcji Burza”[6]. W 2006 roku został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[12]. Życie prywatneW 1948 roku poślubił Zofię Małgorzatę Szymochównę, w 1945 roku słuchaczkę Studia Dramatycznego przy Teatrze Miejskim w Łodzi (w gronie wykładowców i egzaminatorów udzielających uprawnień znajdowali się m.in. Aleksander Zelwerowicz, Juliusz Osterwa, Jerzy Kreczmar), następnie aktorkę Teatrów Powszechnego i Nowego w Łodzi. Mieli syna Piotra. Wybrane publikacje
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba): Identyfikatory zewnętrzne:
Information related to Janusz Cegiełła |
||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
