Jacek Kurczewski

Data i miejsce urodzenia	11 stycznia 1943 Edynburg
Wicemarszałek Sejmu I kadencji
Okres	od 25 listopada 1991 do 14 października 1993
Przynależność polityczna	Polski Program Liberalny
Odznaczenia

Jacek Maria Kurczewski (ur. 11 stycznia 1943 w Edynburgu) – polski socjolog, specjalizujący się w socjologii i antropologii prawa oraz obyczajów, w latach 1991–1993 poseł i wicemarszałek Sejmu I kadencji.

Syn oficera Polskich Sił Zbrojnych Mieczysława Kurczewskiego i Marii, córki Antoniego Jawornickiego, architekta i urbanisty, profesora Politechniki Warszawskiej^[1]. Ukończył w 1965 studia na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskiwał następnie stopnie doktora i doktora habilitowanego. W 1995 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.

Kontynuator polskiej szkoły socjologii prawa wywodzącej się od Leona Petrażyckiego, uczeń Adama Podgóreckiego. Zawodowo był związany z Uniwersytetem Warszawskim, kierował Katedrą Socjologii Obyczajów i Prawa w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW.

W czasach PRL działał w opozycji demokratycznej. W 1976 podpisał Memoriał 101, list protestacyjny do Sejmu PRL przeciwko zmianom w konstytucji^[2]. W okresie wydarzeń sierpniowych w 1980 był sygnatariuszem skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[3].

Był doradcą „Solidarności”, od 1987 był członkiem redakcji „Res Publiki”. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, w latach 1989–1991 zasiadał w Trybunale Stanu. Od 1991 do 1993 sprawował mandat posła I kadencji z ramienia Kongresu Liberalno-Demokratycznego. W Sejmie zajmował urząd wicemarszałka. Po porażce w wyborach parlamentarnych w 1993 wycofał się z działalności politycznej.

Został stałym współpracownikiem Fundacji im. Stefana Batorego oraz członkiem polskiego Komitetu Helsińskiego. Autor kodeksu etycznego służby cywilnej. Członek Collegium Invisibile^[4]. Zasiadł w Radzie Centrum Badania Opinii Społecznej^[5]. W latach 1997–1998 był dyrektorem naukowym Oñati International Institute for the Sociology of Law^[6]. Od 2014 do 2015 był doradcą sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów^[7].

W 2007 odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[8]. Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015^[9][10].

Żonaty z Joanną^[1].

Jako autor:

• Prawo prymitywne: zjawiska prawne w społeczeństwach przedpaństwowych, Wiedza Powszechna, 1973,
• O badaniu prawa w naukach społecznych, Wydawnictwa UW, 1977,
• Spór i sądy, Wydawnictwa UW, 1982,
• Posłowie a opinia publiczna: z badań nad przedstawicielstwem w Trzeciej Rzeczypospolitej, ISNS UW, 1999,
• Przeciw-obyczaje, TRIO, 2006.

Jako redaktor prac zbiorowych:

• Prawo w społeczeństwie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975,
• Demokracja po polsku, ISNS UW, 1995,
• Bóg, szatan, grzech. Studia socjologiczne. T. 1. Socjologia grzechu (z Wojciechem Pawlikiem), Miniatura, 1990,
• Bóg, szatan, grzech. Studia socjologiczne. T. 2. Dzieje grzechu, obszary grzechu (z Wojciechem Pawlikiem), Nomos, 1992,
• Korupcja w życiu społecznym (z Beatą Łaciak), ISP, 2000,
• Umowa o kartki, TRIO, 2004,
• Mazowsze bez granic. Przyczynek do antropologii kulturowej regionu, TRIO i Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2005,
• Wielka sieć. E-seje z socjologii Internetu, TRIO, 2006,
• Praktyki cielesne, TRIO, 2006,
• Antagonizm i pojednanie w środowiskach wielokulturowych (z Aleksandrą Herman), słowo/obraz terytoria, 2012.

• Strona sejmowa posła I kadencji. [dostęp 2020-05-02].
• Prof. dr hab. Jacek Maria Kurczewski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-11-20] .