Grań główna Alp biegnie od przełęczy Bocchetta di Altare (dawna nazwa: Colle di Cadibona), która oddziela Alpy od Apeninów[c][2], najpierw w kierunku południowo-zachodnim, następnie północno-zachodnim, północnym i na najdłuższym odcinku w kierunku północno-wschodnim aż do Höflein an der Donau na północnym skraju Lasu Wiedeńskiego.
Najwyższym szczytem Alp, a zarazem całej Europy, jest położony na granicy francusko-włoskiej Mont Blanc (wł.Monte Bianco). Wznosi się na wysokość 4808[1] m n.p.m.
Εκ δε της χώρας της κειμένης υπεράνω των Ομβρίκων ο Κάρπις και ο Άλπις, ρέοντες και ούτοι προς βοράν, εισβάλλουσιν εις αυτόν, διότι ο Ίστρος ρέει δι' όλης της Ευρώπης αρχόμενος εκ των Κελτών οίτινες μετά τους Κύνητας είναι οι τελευταίοι κάτοικοι της Ευρώπης προς δυσμάς· ρέων δε δι' όλης της Ευρώπης εισβάλλει εις την θάλασσαν πλαγίως της Σκυθικής.
Herodot, Dzieje (księga czwarta, rozdział 49., tłum. na język nowogrecki A. Skalides, 1874)
adveniet iustum pugnae, ne arcessite, tempus,
cum fera Karthago Romanis arcibus olim
exitium magnum atque Alpes immittet apertas:
tum certare odiis, tum res rapuisse licebit.
nunc sinite et placitum laeti componite foedus.
Album, quod nos dicimus, a Graeco, quod est ἀλφόν, est appellatum. Sabini tamen alpum dixerunt. Unde credi potest, nomen Alpium a candore nivium vocitatum.
Sextus Pompeius Festus, De verborum significatu (wyciąg Pawła Diakona, VIII w.)[4]
Powyższy cytat z Festusa mówi o pochodzeniu nazwy od bieli (śniegów).
Pochodzenie nazwy jest niepewne, niektórzy[kto?] wiążą ją z celtyckimrdzeniemalb, oznaczającym „wysokość”, inni[kto?] natomiast wskazują na łacińskiprzymiotnikalbus – „biały”, co miało odnosić się do ośnieżonych szczytów Alp. Ta druga hipoteza jest wątpliwa[według kogo?], zważywszy, że na terenie całego łańcucha określenie „alp” odnosi się do wysokogórskich pastwisk (w Polsce nazywanych halami), a nie do szczytów górskich.[potrzebny przypis]
Alpy leżą na pograniczu dwóch stref klimatycznych. Skłon zachodni i północny pozostaje pod wpływem klimatu umiarkowanego, skłon południowy – podzwrotnikowego. Średnia temperatura lipca u podnóży gór wynosi od +8 °C w Alpach Nadmorskich, do -2 °C w Alpach Austriackich i od +19 °C na północnym skłonie do +24 °C na południu. Temperatura obniża się stopniowo wraz ze wzrostem wysokości.
Najwięcej opadów otrzymują Alpy Zachodnie – do 4000 mm rocznie, Alpy Wschodnie ok. 2500-3000 mm, najniższe opady (poniżej 500 mm) notowane są w wewnętrznych kotlinach Alp Wschodnich. Charakterystycznym zjawiskiem są silne, ciepłe wiatry fenowe. Alpy są obszarem źródłowym wielu rzek Europy Zachodniej. Biorą tu swój początek: Adyga, Pad i większość jego dopływów (m.in.: Ticino, Adda, Oglio), Rodan i jego dopływy (Durance i Isère), Ren i jego dopływ Aare oraz wiele rzek dorzecza Dunaju (m.in.: Lech, Inn, Salzach, Aniza, Raba, Mura, Drawa i Sawa). Szerokie, wychodzące na przedpole Alp doliny wypełniają miejscami rozległe polodowcowe jeziora, m.in.: Genewskie, Czterech Kantonów, Bodeńskie, Garda, Como i Maggiore.
Dużo endemicznych gatunków roślin i zwierząt. Stworzono wiele parków narodowych i rezerwatów.
Podział
Tę sekcję należy dopracować:
od 2019-07 → usunąć/zweryfikować prawdopodobną twórczość własną,
Nie istnieje jeden oficjalny, uniwersalny podział Alp na grupy górskie używany we wszystkich krajach alpejskich, mimo podejmowanych prób stworzenia międzynarodowej klasyfikacji podgrup Alp. SOIUSA jest tylko jednym z wielu podziałów (ma swój odrębny artykuł), a AVE dotyczy tylko Alp Wschodnich, czyli innego artykułu.
Zupełny brak źródeł. Powielono (zbyt szczegółowo) wiele informacji z innych artykułów bez podania źródeł.
Podziałów na podgrupy górskie dokonuje się na podstawie różnorodnych cech fizycznogeograficznych. Nad aspektami geologicznymi mogą przeważać inne, w szczególności ukształtowanie terenu (góry są pojęciem geomorfologicznym!). "Odmienność geologiczna budowy" (lub jej brak) nie musi decydować o podziałach geograficznych. Nieuźródłowiona podsekcja Podział geologiczny obejmuje tylko Alpy Wschodnie.
. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
Tak przyjęty podział na Alpy Wschodnie i Alpy Zachodnie nie jest kwestią arbitralnych ustaleń, lecz posiada istotne uzasadnienie w odmienności geologicznej budowy Alp Wschodnich i Alp Zachodnich.[potrzebny przypis]
Podział geologiczny
Nie uwzględnia całego obszaru Alp.
Ponadto, zwłaszcza w Alpach Wschodnich, na podstawie budowy geologicznej wyróżnia się:
↑ abŻaden fragment Monako nie leży ponad 300 m n.p.m., czyli nie znajduje się na obszarze górskim. Jednocześnie niektóre klasyfikacje (np. SOIUSA, Partizione delle Alpi) włączają cały obszar Monako do Alp. Monako jest państwem członkowskim Konwencji Alpejskiej.
↑Brak polskich egzonimów. W Urzędowym wykazie polskich nazw geograficznych świataKSNG nie podaje polskiego egzonimu dla Alpi Centrali[12], zatem nie można twierdzić, że wymienione tamże polskie egzonimy: Alpy Zachodnie (dla wł. Alpi Occidentali) oraz Alpy Wschodnie (dla wł. Alpi Orientali) mogą być dopuszczalnymi tłumaczeniami nazw włoskich jedynie dwu z trzech części Alp uwzględnionych w tym podziale.
Niewymienienie danego obiektu jest jednoznaczne ze stwierdzeniem, że Komisja nie zaleca dla niego polskiej nazwy, nawet jeżeli taka spotykana jest w niektórych publikacjach.
.jpg)
.jpg)
