Հեպատիտ A

Հեպատիտ A
Տեսակ	վարակիչ հիվանդություն, notifiable disease? և հիվանդության կարգ
Պատճառ	հեպատիտ Ա վիրուս
Փոխանցման ձև	կղանքաբերանային ուղի
Հիվանդության ախտանշաններ	հեպատիտ, սրտխառնոց, փսխում, տենդ, վատառողջություն, Դեղնախտ և անորեքսիա
Վնասում է	լյարդ
Բուժաքննություն	ELISEA? և Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա
Բժշկական մասնագիտություն	վարակաբանություն
ՀՄԴ-9	070.0 և 070.1
ՀՄԴ-10	B15
Բուժում	հատւկ մեթոդ չկա
	Hepatitis A Վիքիպահեստում

Հեպատիտ A, լյարդի սուր ինֆեկցիոն հիվանդություն, որի հարուցիչը հեպատիտ A վիրուսն է։ Վիրուսը հեշտությամբ փոխանցվում է աղեստամոքսային ուղիով, աղտոտված սննդի կամ ջրի միջոցով։ Ամեն տարի վիրուսով վարակվում է շուրջ 10,000 մարդ^[2]։ Ինկուբացիոն շրջանը տևում է 2-6 շաբաթ, իսկ միջինում 28 օր^[3]։ Զարգացող երկրներում և շրջաններում հիգիենայի անբավարարության հետևանքով հեպատիտ A-ի տարածվածության մակարդակը խիստ բարձր է^[4], իսկ հիվանդությունը հիմնականում առաջանում է վաղ հասակում։ Օվկիանոսների ջրի որակը ստուգելու համար ուսումնասիրվում է նրանում պարունակվող հեպատիտ A-ի քանակը^[5]։ Հեպատրտ A-ն չունի զարգացման խրոնիկական փուլեր և լյարդին մշտական վնաս չի հասցնում։ Օրգանիզմի ինֆեկցվելուց հետո իմունային համակարգը սկսում է արտադրել անտիգեններ, որոնք ապահովում են հետագա պաշտպանությունը։ Վարակումը կարելի է կանխել վակցինացիայի միջոցով։ Վիրուսի դեմ վակցինան էֆեկտիվ է և կանխում է դրա տարածումը ամբողջ աշխարհով։

Պաթոլոգիա

Հեպատիտ A-ով վարակված լինելու առաջին նախանշանները կարող են շփոթեցնող լինել, քանի որ նման են այլ վիրուսային հիվանդությունների կամ տենդի առաջին ախտանշաններին, սական մարդկանց մի մասի և հատկապես երեխաների մոտ կարող են ընդհանրապես ախտանիշեր չնկատվել^[6]։ Հեպատիտ A-ի վիրուսն ունի բջջաախտածին ազդեցություն, այսինքն ունակ են անմիջականորեն ախտահարել հեպատոցիտները (լյարդի բջիջները)։ Հեպատիտ A-ն բնութագրվում է.

հեպատոցիտների նևրոտիկ ու բորբոքային պաթոլոգիաներով
ինտոքսիկացիոն համախտանիշով
լյարդի և փայծաղի մեծացումով
լյարդի ֆունկիցիայի խանգարումով
որոշ դեպքերում մուգ դեղին մեզով
երբեմն կղանքի գունազրկումով

Օրգանիզմ ներթափանցելուց հետո վիրուսն անցնում է արյունատար համակարգ բերանի խոռոչի կամ աղիքների էպիթելային հյուսվածքով^[6]։ Արյունը հասնցում է վիրուսը լյարդին, որտեղ վիրուսային մարմնիկները սկսում են բազմանալ հեպատոցիտներում և Կուպֆերի բջիջներում։ Վիրուսները ամրանում են լեղուն։ Վիրուսային մասնիկներ արտազատվում են միջինում 11 օր վիրուսի արյան մեջ հայտնվելուց հետո։ Մահացությունները հեպատիտ A-ից կազմում են 0,5%։

Ախտորոշում

Քանի որ վիրուսային մասնիկները հայտնվում են միայն ինկուբացիոն շրջանի վերջում, հետևաբար արդյունավետ ախտորոշման միջոց է միայն հատուկ անալիզը, որը որոշում է արյան մեջ HAV վիրուսի հակամարմինների քանակը^[6]։ Հակամարմինները հայտնվում են արյան մեջ միայն վիրուսի սուր շրջանից հետո և կարող են հայտնաբերվել վարակումից միայն 1 կամ 2 շաբաթ հետո։ Հակամարմինների հայտնաբերումը վկայում է, որ վերջացել է վիրուսային սուր շրջանը, և իմունիտետում հայտնվել է ինֆեկցիա։ HAV վիրուսի հակամարմինը հայտնվում է արյան մեջ հեպատիտ A-ի դեմ վակցիանացիայից հետո։ Սուր շրջանի ընթացքում արյան մեջ բարձրանում է լյարդի ֆերմենտներից մեկի` ալանինտրանֆերազի կոնցենտրացիան։ Ֆերմենտը հայտնվում է արյան մեջ, երբ վիրուսը կսկում է ազդել հեպատոցիտների վրա։

Բուժում

Հեպատիտ A-ի բուժման հատուկ եղանակ գոյություն չունի։ Հեպատիտ A-ով ախտորոշված մարդկանց 6-10%-ը կարող է ունենալ տարբեր ախտանիշներ մինչև հիվանդության 40 շաբաթը։ Հիվանդությունների վերահսկաման և կանխարգելման ԱՄՆ-ի կենտրոնը 1991 թվականին հրապատակել է հեպատիտ A-ից մահացությունների թիվը` 1000-ից 4 մահ։ Որպես կանոն ցածր տարիքային խմբերը հիվանդությունը տանում են թեթև ձևով, առնվազն 1-3 շաբաթ, իսկ բարձր տարիքային խմբերը համամատաբար ավելի ծանր^[6]։ հատկապես հիվանդությունը ծանր է ընթանում այն մարդկանց մոտ, ովքեր արդեն հիվանդացել են հեպատիտ A-ով, կամ հեպաատիտ B-ով^[6]։

Փոխանցում

Վիրուսը փոխանցվում է ոչ բավարար սանիտարահիգենիկ պայմաններում, վարակված սննդի կամ ջիր միջոցով։ Հազվադեպ փոխանցվում է նաև արյան միջոցով։ Հեպատիտի սուր միրուսները 40% առաջացել են հեպատիտ A-ի վիրուսից։ Վիրուսը կայուն է լվացող միջոցների նկատմամբ, ինչմես նաև մինչև 60 °C: Վիրուսը ամիսներով կարող է պահպանվել աղի ջրերում։

Վիրուսաբանություն

Վիրուսը պատկանում է պիկորնովիրուսների ընտանիքին։ Չունի թաղանթ և պարունակում է միաշղթա ՌՆԹ, որը պատված է սպիտակուցով^[6]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Disease Ontology — 2016.
↑ Thiel TK (1998). «Hepatitis A vaccination». Am Fam Physician. 57 (7): 1500. PMID 9556642.
↑ Connor BA (2005). «Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler». Am. J. Med. 118 Suppl 10A: 58S–62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. PMID 16271543.
↑ Steffen R (2005 թ․ հոկտեմբեր). «Changing travel-related global epidemiology of hepatitis A». Am. J. Med. 118 Suppl 10A: 46S–49S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.016. PMID 16271541. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
↑ Seven Surfing Sicknesses
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 «Hepatitis A Symptoms». eMedicineHealth. 2007 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2007 թ․ մայիսի 18-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հեպատիտ A» հոդվածին։

[_8ba25d6a61de1364-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Disease Ontology — 2016.

[pmid9556642-2] Thiel TK (1998). «Hepatitis A vaccination». Am Fam Physician. 57 (7): 1500. PMID 9556642.

[pmid16271543-3] Connor BA (2005). «Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler». Am. J. Med. 118 Suppl 10A: 58S–62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. PMID 16271543.

[pmid16271541-4] Steffen R (2005 թ․ հոկտեմբեր). «Changing travel-related global epidemiology of hepatitis A». Am. J. Med. 118 Suppl 10A: 46S–49S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.016. PMID 16271541. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.

[Surfing_Sicknesses-5] Seven Surfing Sicknesses

[Hepatitis_A_Symptoms-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 «Hepatitis A Symptoms». eMedicineHealth. 2007 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2007 թ․ մայիսի 18-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]