Արտեմիս 1

Կաղապար:Տեղեկաքարտ Աստղագիտական իրադարձություն Արտեմիս 1 ( պաշտոնապես Artemis I՝ հռոմեական թվով^[1], նախորդ անունները՝ Exploration Mission-1, EM-1), նոյեմբերի 16-ին ՆԱՍԱ-ի Արտեմիս 1 առաքելության շրջանակներում SLS հրթիռի օգնությամբ Օրիոն անօդաչու տիեզերանավի փորձնական թռիչքն է դեպի Լուսին։ Արձակումն իրականացվել է Քենեդու անվան տիեզերական կենտրոնի LC-39B արձակման հարթակից^[2], 2022 թվականի նոյեմբերի 16-ին, տեղ ժամանակով ժամը 10։ 48-ին^[3]։

Օրիոն տիեզերանավը տիեզերքում անցկացնելու է 25 օր, այդ թվում՝ 3 օրը Լուսնի հետընթաց ուղեծրում^[4]։ Հաջորդ առաքելության՝ Արտեմիս 2-ի շրջանակներում նախատեսվում է Օրիոնի առաջին տիեզեագնացներով թռիչքը, իսկ Արտեմիս 3 առաքելության ժամանակ տիեզերագնացները վայրէջք կկատարեն Լուսնի վրա։ Ավելի ուշ նախատեսվում է չորրորդ առաքելությունը՝ «Արտեմիս 4», որի շրջանակներում նախատեսվում է չորս տիեզերագնաց հասցնել լուսնային «Գեյթուեյ» կայան, ինչպես նաև անձնակազմին վայրէջք կատարել լուսնային մակերեսին^[5]^[6]։

Առաքելություն

Արտեմիս 1 առաքելության ընթացքում նախատեսվում է SLS հրթիռի Block 1 տարբերակի առաջին արձակումը, որը բաղկացած կլինի հինգ հատվածով պինդվառելիքով հրթիռային արագացուցիչներից, չորս RS-25D հեղուկ հրթիռային շարժիչներից և կրիոգեն վառելիքով երկրորդ փուլից։ Արտեմիս 1 առաքելության նպատակն է ցուցադրել ինտեգրված համակարգերի աշխատանքը, ինչպես նաև փորձարկել Օրիոնի ջերմային պաշտպանության համակարգը բարձր արագությամբ (11 կմ/վ) մթնոլորտի խիտ շերտեր մտնելիս^[7]։

2013 թվականի հունվարի 16-ին ՆԱՍԱ-ն հայտարարել է, որ Եվրոպական տիեզերական գործակալությունը ավտոմատացված բեռնատար տիեզերանավի հիման վրա կկառուցի Օրիոն սպասարկման մոդուլը^[8]։

2015 թվականի հունվարին ՆԱՍԱ-ն և Lockheed ընկուրությունը հայտարարել են, որ Օրիոնի քաշը նախորդ պլանների համեմատ կկրճատվի մեկ քառորդով, իսկ եռակցումների քանակը կկրճատվի։ Միևնույն ժամանակ, նույնիսկ անօդաչու արձակման դեպքում, Օրիոնը կհամալրվի լիարժեք կենսաապահովման համակարգով և անձնակազմի համար նախատեսված նստատեղերով^[9]։ Միևնույն ժամանակ, նախատեսվում է անձնակազմի նստատեղերում տեղադրել երկու մանեկեն՝ ճառագայթման ազդեցության գնահատման համար^[10]։

Հետագիծ

Ի սկզբանե նախատեսվել էր, որ առաքելությունը կթռչի Լուսնի շուրջ՝ առանց նրա ուղեծիր մտնելու. առաքելության տևողությունը պետք է լիներ մոտ յոթ օր^[7]^[11]։ Ըստ ճշգրտված պլանների՝ առաքելությունը տիեզերքում կտևի մոտ երեք շաբաթ, այդ թվում՝ 6 օր Լուսնի հետադարձ ուղեծրում^[4]։

Փորձարկում

Անձնակազմի նստատեղերում կտեղակայվեն երկու իգական սեռի մանեկեն՝ թռիչքի ընթացքում ճառագայթահարման ազդեցությունը գնահատելու համար, ներառյալ արևային բռնկումների և տիեզերական ճառագայթների ազդեցությունը։ Մի մանեկենը համալրվելու է AstroRad պաշտպանիչ ժիլետով, իսկ մյուսը կմնա անպաշտպան։ Այս փորձը ճշգրիտ կգնահատի ճառագայթման ազդեցությունը ոչ միայն մարմնի մակերեսի, այլ նաև որոշակի ներքին օրգանների վրա։ Դա հնարավոր կլինի շնորհիվ մի քանի պասիվ և ակտիվ դոզաչափերի, որոնք տեղադրված են մարդանման մանեկենների տարբեր մասերում^[10]^[12]։

Հետագիծը Երկրի շուրջ

Հետագիծը Երկրի շուրջ հաշվի առնելով Լուսինը

Պատկերասրահ

Փրկարար ժիլետները
Օրիոն տիեզերանավը
Արտեմիս 1-ը փորձարկումից առաջ
Արտեմիս 1-ը Օրիոնի պարկուճով
Արտեմիս 1-ի գործարկումը
Երկրի տեսքը Արտեմիս 1-ից

Ծանոթագրություններ

↑ «Artemis I» (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ «NASA в августе отправит к Луне непилотируемый корабль Orion». Интерфакс. 2022 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
↑ «Ракета SLS с кораблем Orion стартовала к Луне». Интерфакс. 2022 թ․ նոյեմբերի 16. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 Daniel Huot (2015 թ․ նոյեմբերի 27). «The Ins and Outs of NASA's First Launch of SLS and Orion» (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ «NASA: Moon to Mars» (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ «Boeing assembling structures for NASA's second SLS Core Stage» (անգլերեն). NASASpaceFlight.com. 2019 թ․ օգոստոսի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ ^7,0 ^7,1 Jody Singer (2012 թ․ ապրիլի 25). «Status of NASA's Space Launch System» (PDF) (անգլերեն). NASA Marshall Space Flight Center. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
↑ «Engineers resolve Orion will 'lose weight' in 2015» (անգլերեն). NASA.gov. 2013 թ․ հունվարի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ «Engineers resolve Orion will 'lose weight' in 2015» (անգլերեն). WAFF.com. 2015 թ․ հունվարի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ ^10,0 ^10,1 «Exploration Missions and Radiation. International Symposium for Personal and Commercial Spaceflight. 11-12 October 2017» (PDF) (անգլերեն). ISPCS.com. 2017. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ Bill Hill (2012). «Exploration Systems Development Status» (PDF) (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
↑ International Symposium for Personal and Commercial Spaceflight (2017). «ISPCS 2017 - Thomas Berger 'Exploration Missions and Radiation'» (անգլերեն). YouTube.com. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[1] «Artemis I» (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[2] «NASA в августе отправит к Луне непилотируемый корабль Orion». Интерфакс. 2022 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.

[3] «Ракета SLS с кораблем Orion стартовала к Луне». Интерфакс. 2022 թ․ նոյեմբերի 16. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 26-ին.

[Nov15-4] 4,0 ^4,1 Daniel Huot (2015 թ․ նոյեմբերի 27). «The Ins and Outs of NASA's First Launch of SLS and Orion» (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[Artemis_home-5] «NASA: Moon to Mars» (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[Artemis2date-6] «Boeing assembling structures for NASA's second SLS Core Stage» (անգլերեն). NASASpaceFlight.com. 2019 թ․ օգոստոսի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[Jody-7] 7,0 ^7,1 Jody Singer (2012 թ․ ապրիլի 25). «Status of NASA's Space Launch System» (PDF) (անգլերեն). NASA Marshall Space Flight Center. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.

[8] «Engineers resolve Orion will 'lose weight' in 2015» (անգլերեն). NASA.gov. 2013 թ․ հունվարի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[9] «Engineers resolve Orion will 'lose weight' in 2015» (անգլերեն). WAFF.com. 2015 թ․ հունվարի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[Phantoms-10] 10,0 ^10,1 «Exploration Missions and Radiation. International Symposium for Personal and Commercial Spaceflight. 11-12 October 2017» (PDF) (անգլերեն). ISPCS.com. 2017. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[HEOC-11] Bill Hill (2012). «Exploration Systems Development Status» (PDF) (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[12] International Symposium for Personal and Commercial Spaceflight (2017). «ISPCS 2017 - Thomas Berger 'Exploration Missions and Radiation'» (անգլերեն). YouTube.com. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]