El so orixe atopar nel mitu de la xesta del soldáu grieguFilípides, quien nel añu 490 e. C. morrería de fatiga en corriendo unos 37 km dende Maratón hasta Atenes p'anunciar la victoria sobre l'exércitu persa. En realidá Filípides percorrió'l camín dende Atenes hasta Esparta pa pidir refuerzos, lo que seríen unos 213 quilómetros. Aun así, el mitu ganó muncha popularidá sobre lo que realmente asocedió.
La carrera inspirar en rellatos de la batalla de Maratón, que tuvo llugar en 490 e. C., na que los griegos ganaron a los perses. Heródoto fala de la fazaña de Fidípides, que percorrió más de 200 quilómetros p'avisar a los espartanos del desembarcu persa en Maratón.[2]Plutarcu, sicasí, afirma qu'un heraldu llamáu Tersipo o Eucles foi unviáu de Maratón a Atenes p'avisar de la victoria, corrió forníu coles sos armes y morrió n'anunciando la noticia.[3]Luciano atribúi esa carrera a Filípides.[4] Amás, Heródoto tamién rellata la marcha de los hoplitas atenienses, xusto dempués de la victoria, dende Maratón a Atenes, pa torgar el desembarcu persa en Falero.[5]
El filólogu Michel Bréal foi'l que propunxo a Pierre de Coubertin la celebración d'una carrera llamada maratón dientro del programa de los modernos Xuegos Olímpicos[6] y afitóse la distancia de la carrera en 40 km, anque esiste una carrera añal n'homenaxe a la xesta rellatada por Heródoto denomada Espartatlón (Spartathlon), que percuerre la distancia dende Atenes a Esparta.[7]
Nestos primeres Xuegos Olímpicos el gran héroe foi'l ganador de la prueba de maratón, un vendedor d'agua griego llamáu Spiridon Louis, que foi escoyíu casi por obligación por un oficial del exércitupijk jnu jun jnjnuioh gdg f gcvtft fiytfvtgv itycvytgc
El llargor modernu de 42 195 metros data de los Xuegos Olímpicos de Londres 1908 y la reina estableció, ensin querelo, esta distancia como la distancia oficial de la carrera de resistencia por antonomasia. Esta distancia ye la que dixebra la ciudá inglesa de Windsor del estadiu White City, en Londres. Los dos mil cientu noventa y cinco metros fueron añadíos al entamu, por que la llargada fora frente al balcón real del Palaciu de Windsor. La distancia quedó establecida definitivamente como única oficial nel congresu de la IAAF celebráu en Xinebra en 1921, antes de los Xuegos Olímpicos de París 1924.[8]
Primeramente toes los maratones yeren masculines. Les carreres femenines empezaron na década de 1970 y güei casi toes inclúin una modalidá pa muyeres. El maratón femenín foi introducida nel calendariu olímpicu per primer vegada nos Xuegos de Los Angeles '84.
Inclusión de la muyer
Por llargu tiempu, tres l'establecimientu del maratón olímpicu, nun hubo carreres de llarga distancia que dexaren la participación femenina. A pesar d'ello, delles muyeres como Stamata Revithi incursionaron na distancia del maratón anque ensin ser incluyíes en resultancies oficiales.[9]Marie-Louise Ledru foi reconocida como la primer muyer en completar el maratón, fazaña que realizó nel añu 1918. Pela so parte, Violet Piercy ye reconocida como la primer muyer oficialmente cronometrada na prueba nel añu 1926.
Kathrine Switzer foi la primer muyer en correr, de manera oficial con númberu de participante, la maratón de Boston. Sicasí, Switzer fuera aceptada por una inadvertencia mientres el procesu d'inscripciones polo que se-y consideró en “flagrante violación de les regles” y foi tratada como una intrusa una vegada que s'afayó l'error.[11] Sicasí, dende l'añu anterior (1966) Bobbi Gibb completara'l maratón de Boston anque de manera estraoficial polo qu'años más tarde foi reconocida pola Boston Athletic Association como la ganadora de la categoría femenil pal añu de 1966 según pa los de 1967 y 1968.[12]
En 2015 Afganistán entamó'l so primer maratón y ente tolos participantes había una muyer, Zainab de 25 años, quien se convirtió na primer muyer afganistana en correr un maratón nel so propiu país.[13]
Top diez meyores atletes de tolos tiempos
Homes
Dennis Kimetto (a la derecha), meyor marca mundial de maratón masculín de tolos tiempos.
Maratón de Boston: ye la más antigua de los maratones añales; data del añu 1897. Cada tercer llunes d'abril esperar a 22 000 participantes. Conozse como'l maratón de los maratonistas, yá que pa poder inscribise ye necesariu acreitar un determináu tiempu acordies cola edá del participante, consiguíu nun maratón internacional nel añu previu, anque yá esisten otres formes de rexistru ensin necesidá de dar los tiempos.[ensin referencies]
Maratón de Nueva York: ye una de les más masives; añalmente participen unes 50 000 persones. La primer edición foi nel añu 1970, con 127 corredores. Usualmente correr en payares de cada añu.[14]
Maratón d'Asturies - Valle del Nalón / Maranalón: entamar dende 1989, con dos años d'intervalu y recuperáu anguaño como MaraNalón, na primer selmana de xunu.[necesita referencies]
Maratón de Barcelona: realizar dende 1979, primer domingu de marzu de cada añu. En 2016 participaron 20 287 persones.[15]
Maratón de Madrid: realizar dende 1977, nel últimu domingu d'abril de cada añu. Participen unes 14 000 persones. Ta homologada pola IAAF como Silver Road Race.
Maratón de Sevilla: realizar dende 1984 nel últimu domingu de febreru. El circuitu ta homologado pola IAAF como Golden Road Race dende la so edición de 2018. Tien la salida y meta nel Estadiu Olímpicu, onde Abel Antón repitió'l so lideralgu como campeón del mundu de maratón.[18]
Maratón de Valencia: Celebrar nel mes de payares, dende 1981. Dende 2016 ta homologado pola IAAF como Golden Road Race.[19]
Maratón del Gran Concepción: maratón de primavera que se cuerre mientres el mes d'ochobre nel centru de Chile, na zona del Gran Concepción qu'integra les comuñes de Talcahuano, Hualpén, Chiguayante y Concepción. Crucia'l ríu Biobío, el más anchu del país. [4]Archiváu 2012-10-05 en Wayback Machine
Maratón de la Ciudá de Méxicu: realizar dende 1983, na última selmana d'agostu. Na edicion de 2016 participaron unes 35.000 persones.[20]
Maratón de Monterrey: axunta cerca de 8000 corredores, que faen un percorríu poles principales cais del área metropolitana de Monterrey, N.L. Méxicu y San Pedro Gaza García, N.L. Méxicu, teniendo la so salida y meta nel parque Fundidora.
Marabana: Maratón de la Habana, capital cubana. Tuvo la so primer edición en 1987. Cuérrese'l tercer domingu de payares. Tien el so orixe y fin na Habana Vieya, frente a la escalinata del Capitoliu Nacional. Contién les pruebes de mediu maratón (21 quilómetros y 97.5 metros) y el maratón completu (42 quilómetros y 195 metros). N'años posteriores ampliar a les ciudaes de Santiago de Cuba, Camagüey, Matanzas y Santa Clara, renombrándose como MaraCuba, anque'l nome de Marabana persiste na tradición. Dende hai más d'una década axunta a más de 30 000 corredores na so arrancada.
Maratón de Santiago: Participen 28 000 corredores cada abril (dende 2012). Correr por primer vegada nel añu 2007. MDS
Maratón Internacional Lala: Ye'l segundu maratón de mayor participación en Méxicu y la más importante a nivel nacional. Celébrase cada añu dende l'añu 1989 nes cais de la Contorna Lagunera siendo l'únicu maratón en travesar tres ciudaes distintes.
Maratón CAF de Caracas: Ye'l maratón más grande de Venezuela, entamada por El Bancu De Desenvolvimientu D'América Llatina (CAF), la so primer edición foi nel 2011 y nel 2016 ente les pruebes de 42K y 21K participaron alredor de 10 mil corredores.
Otres
Maratón de San Montés, tamién llamada Carrera de San Montesa, ye una carrera urbana llevada a cabu añalmente'l 31 d'avientu, día de San Montés en distintos llugares del mundu. La primer carrera que se celebró ye la de Carrera Internacional de San Montesa de São Paulo nel añu 1924, recoyendo una tradición francesa de carreres nocherniegues na nueche d'añu vieyu onde los corredores portaben antorches. La que se cuerre na ciudá de São Paulo, Brasil ye la más conocida y más importante de Suramérica en dicha dómina.
Maratón de Robots: El primer maratón de robots tuvo llugar el 24 de febreru de 2011 en Osaka, Xapón, y nella percorriéronse 42 quilómetros. Un total de 422 vueltes a una pista cubierta de 100 metros de llargor.[22]
↑Esta voz empezó a circular nel primer terciu del sieglu xx con xéneru masculín; darréu, por influxu del xéneru de prueba o carrera, foise estendiendo'l so usu en femenín, tamién válidu. Vease: .
.svg){kind=small}
